اَلسِّنَّةُ [es-sinnet] (sîn’in kesri ve nûn’un teşdîdiyle) Sarmısağın bir dişi. Ve سِنَّةٌ [sinnet] Şol saban demirine dahi derler ki onunla çift sürerler. Ve bu makâmda sâhib-i surâh سِنَّةٌ [sinnet]i “muhr-i direm zeden” ile tefsîr edip bizim îrâd ettiğimiz ma’nâyı terk etmiştir, hâlâ ki Cevherî اَلسِّنَّةُ السِّكَّةُ وَهِيَ الْحَدِيدَةُ الَّتِي تُثَارُ بِهَا الْأَرْضُ dediğinden gayrı mezbûrûn îrâd ettiği ma’nâya sâ’ir kütübde ta’arruz bulunmamıştır.

اَلسُّنَّةُ [es-sunnet] (sîn’in zammı ve nûn’un teşdîdiyle) Bi-ma’nâhu.

اَلصِّنَّةُ [es-sinnet] (sâd’ın kesriyle) ve اَلصُّنَانُ [es-sunân] (غُرَابٌ [gurâb] vezninde) Koltuk râyihasına denir ki bed ve müntin olur; yukâlu: أَزَالَ صِنَّتَهُ وَصُنَانَهُ بِالْحَمَامِ أَيْ ذَفَرَ إِبْطِهِ

اَلسِّنَةُ [es-sinet] (sîn’in kesriyle) Kezâlik ımızganmak; yukâlu: وَسِنَ الرَّجُلُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Ve 'Arabların أَوْسَنْ يَا رَجُلُ لَيْلَتَكَ dedikleri kavllerinde hemze hemze-i vasl ve sîn meftûhtur; ve tekûlu: مَا لَهُ هَمٌّ وَلَا وَسَنٌ إِذَا ذَاكَ Ya’nî “Himmeti ve istirâhati maksûd olan nesneye masrûftur.” Ve ziyâde zebûn olmağa dahi derler; yukâlu: وَسِنَ الرَّجُلُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ أيضا إِذَا غُشِيَ عَلَيْهِ مِنْ نَتَنِ الْبِئْرِ مِثْلُ أَسِنَ

s. A year. See سنە .

اَلْوَسَنُ [el-vesen] (vâv’ın ve sîn’in fethiyle) ve اَلْوَسَنَةُ [el-vesenet] (hâ’yla) ve اَلْوَسْنَةُ [el-vesnet] (تَمْرَةٌ [temret] vezninde) ve اَلسِّنَةُ [es-sinet] (عِدَةٌ ['idet] vezninde) Uyku ağırlığına denir ki dimâga 'ârız olur; henüz kalbe ve göze 'urûz eylemez, lâkin göz ağırlaşıp süzülmeğe başlar; Fârisîde pînegî ve Türkîde uyuklama, pinekleme ve ehl-i keyf ıstılâhında şeker eyleme ta’bîr olur; 'alâ-kavlin uykunun evveline denir ki hemân beyne’n-nevm ve’l-yakaza hâletidir. Ve 'inde’l-ba’z ımızganmağa denir ki kalbe ve ondan bir mikdârca göze 'ârız olur. pes uykunun dört mertebesi olur. Ve asahh olan kavl-i evveldir ve bu nevm haddinden hâricdir; yukâlu: أَخَذَهُ الْوَسَنُ وَالْوَسَنَةُ وَالْوَسَنْةُ وَالسِّنَةُ أَيْ ثِقَلُهُ أَوْ أَوَّلُ النَّوْمِ أَوِ النُّعَاسُ Ve bu ma’nâda masdar olurlar; yukâlu: وَسِنَ الرَّجُلُ وَسَنًا وَوَسَنَةً وَوَسْنَةً وَسِنَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَخَذَهُ ثِقْلَةُ النَّوْمِ أَوْ أَوَّلُهُ أَوِ النُّعَاسُ Ve وَسَنٌ [vesen] Müddet-i medîde ağzı açılmamış kuyunun bed ve tîz râyihasından bayılmak ma’nâsınadır; yukâlu: وَسِنَ الرَّجُلُ إِذَا غُشِيَ عَلَيْهِ مِنْ نَتْنِ الْبِئْرِ Niteki أَسَنٌ [esen] dahi bu ma’nâyadır. Ve سِنَةٌ [sinet] Gaflet ma’nâsına müsta’meldir ki ma’nâ-yı lâzımıdır; yukâlu: هُوَ فِي سِنَةٍ أَيْ غَفْلَةٍ Ve وَسَنٌ [vesen] Hâcet ma’nâsına müsta’meldir; cem’i أَوْسَانٌ [evsân] gelir; tekûlu. مَا هُوَ مِنْ هَمِّي وَلَا مِنْ وَسَنِي أَيْ مِنْ حَاجَتِي ve yukâlu: قَضَتِ الْإِبِلُ أَوْسَانَهَا مِنَ الْمَاءِ أَيْ أَوْطَارَهَا وَحَاجَاتَهَا

اَلشَّنَّةُ [eş-şennet] (şîn’in fethiyle) Bu dahi küçük eski kırbaya denir. Ve Vehb b. hâlid el-Câhilî lakabıdır.

Şârih der ki bunda iki kavl vardır: biri kavl hâ’îdir ki aslı سَنَهٌ [seneh]tir ve biri vâvîdir ki aslı سَنَوَهُ [seneveh]tir; سَنَهَاتٌ [senehât] hâ’înin ve سَنَوَاتٌ [senevât] vâvînin cemdir, niteki mü’ellif mu’tell bâbında dahi resm eylemiştir. Ve bu makûle gayr-i ‘âkıl cebren li-noksâni’l-lafz cem’-i 'âkıl ile cem’lenir. Ve sûre-i Kehf tefsîrinde ona müte’allik kelâm-ı nefîs olmakla mürâca’at oluna. Ve سَنَةٌ [senet] Kuraklığa ve kıtlığa ıtlâk olunur, ya’nî onda gâlib-i isti’mâldır; دَابَّةٌ [dâbbet] fereste ve مَالٌ [mâl] devede gâlib olduğu gibi. Bunun da cem’i سِنِينَ [sinîn] ve سَنَوَاتٌ [senevât] gelir. A’râb kaht ve cedb olan seneyi çok zikr edip belki 'indlerinde târîh 'add etmeleriyle isti’mâl gâlib olmuştur; yukâlu: وَقَعُوا فِي سَنَةٍ أَيْ جَدْبٍ Ve kurak yere ıtlâk olunur; yukâlu: أَقَامُوا فِي سَنَةٍ أَيْ أَرْضٍ مُجْدِبَةٍ

اَلسَّنَّةُ [es-sennet] (sîn’in fethiyle) Dişi ayıya ve dişi parsa denir. Ve سَنَّةُ [Sennet] Esâmîdendir: Senne b. Muslim el-Betîn ve Ebû 'Osmân b. Senne muhadddislerdir. Ve Sinân b. Senne ve 'Abdurrahmân b. Senne ashâbdandır.

اَلسَّنَةُ [es-senet] (fethateynle) Yıl, sâl ma’nâsına. Ve bunun bir harfi nâkıstır ve noksânında iki vech vardır: Biri budur ki nâkıs olan vâv ola. Ve biri dahi budur ki hâ olup aslı سَنَهَةٌ ola, جَبَهَةٌ gibi, zîrâ سَنَهَتِ النَّخْلَةُ وَتَسَنَّهَتْ derler kaçan eskiyip onun üzerine yıllar geçse ve نَخْلَةٌ سَنْهَاءُ derler kaçan bir yıl meyve verse ve bir yıl vermese. Ve ba’zılar eyitti: سَنْهَاءُ [senhâ’] şol hurmâdır ki onu kıtlık yılı za’îf etmiş ola. Ve سَنَةٌ [senet] Kıtlığa dahi derler Ebû 'Ubeyd rivâyeti üzere; yukâlu: أَرْضُ بَنِي فُلَانٍ سَنَةٌ إِذَا كَانَتْ مُجْدِبَةً