اَلشَّطْرُ [eş-şatr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) Bir şey’in nısfına ve cüz’üne denir ki murâd iki cüz’ünden bir cüz’ü olacaktır. Fi’l-asl munfasıl olana mevzû’ olup ba’dehu gayr-i munfasıl olan nısfta dahi isti’mâl olundu ve minhu hadîsu’l-isrâ’i: “فَوَضَعَ شَطْرَهَا” أَيِ الصَّلَاةَ أَيْ بَعْضَهَا Cem’i أَشْطُرٌ [eştur] ve شُطُورٌ [şutûr] gelir. Ve شَطْرٌ [şatr] Cihet ve semt ve nâhiye ma’nâsınadır. Bu ma’nâda ondan fi’l mutasarrıf olmaz yâhûd شَطَرَ شَطْرَهُ denir, قَصَدَ قَصْدَهُ ma’nâsına. Ve شَطْرٌ [şatr] Nâkanın ve sâ’ir mevâşînin iki memesini sağıp iki âher memesini terk eylemek ma’nâsınadır, zîrâ ileri ve geri dört memeleri olmakla her iki memeye bir شَطْرٌ [şatr] ıtlâk olunur ve ondan fi’l tasarruf olundu; yukâlu: شَطَرَ النَّاقَةَ إِذَا حَلَبَ شَطْرًا مِنْ خِلْفِهَا وَتَرَكَ شَطْرًا Bu شَطْرٌ [şatr]ın dahi cem’i أَشْطُرٌ [eştur] gelir ve minhu’l-meselu: “حَلَبَ فُلاَنٌ اَلدَّهْرَ أَشْطُرَهُ” إِذَا جَرَّبَهُ خَيْرَهُ وَشَرَّهُ Ya’nî “Dehrin hayr ve şerrini tecribe eylemiş, takallübât-ı kevniyyeye uğramış, germ ü serd keşîde ve nîk ve bed çeşîde kimse” demektir, nâkanın bir def’a iki ön memelerini ve bir def’a iki art memelerini sağmaktan müste’ârdır. Ve أَشْطُرَهُ kelimesi اَلدَّهْرَ lafzından bedeldir; ve kavluhu sallallâhu 'aleyhi ve selleme: “مَنْ مَنَعَ صَدَقَةً فَإِنَّا آخِذُوهَا وَشَطْرَ مَالِهِ” هَكَذَا رَوَاهُ بَهْزٌ وَوُهِّمَ وَإِنَّمَا الصَّوَابُ “وَشُطِرَ مَالُهُ” كَعُنِيَ يُعْنَى عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ أَيْ جُعِلَ مَالُهُ شَطْرَيْنِ فَيَتَخَيَّرُ عَلَيْهِ الْمُصَدِّقُ فَيَأْخُذُ الصَّدَقَةَ مِنْ خَيْرِ الشَّطْرَيْنِ عُقُوبَةً لِمَنْعِهِ الزَّكَاةَ