(a. i.) : takdir ve kıyas.

اَلْحُرْثَةُ [el-hurset] (جُرْعَةٌ [cur’at] vezninde) ve اَلْحَرَاثُ [el-harâs] (سَحَابٌ [sehâb] vezninde) Yayın iki başlarında kiriş geçirecek kertiğe denir. Ve حُرْثَةٌ [hurset] Zekerin başında olan kertiğe de ıtlâk olunur.

vn. An estimating, computing by guess; a giving an opinion; estimation, conjecture, surmise.

اَلْخَرَصُ [el-haras] (fethateynle) Aç olup soğuk zahmetin çekmek; yukâlu: خَرِصَ الرَّجُلُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ

اَلْخَرِصُ [el-haris] (hâ’nın fethi ve râ’nın kesriyle) Aç olup soğuk zahmetine mübtelâ olan kimse. Soğuksuz açlığa خَرِصٌ denmez, ammâ açlıksız soğuğa خَصِرٌ derler.

اَلْخَرْصُ [el-hars] (hâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Hurmâ ağacı üzerinde olan tâze hurmâ ne denli hurmâ olur onu takdîr etmek; yukâlu: خَرَصْتُ النَّخْلَ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ

اَلْخِرْصُ [el-hirs] (hâ’nın kesri ve râ’nın sükûnuyla) İsmdir, takdîr ma’nâsına; yukâlu: كَمْ خِرْصُ أَرْضِكَ

اَلْخِرْصَانُ [el-hirsân] (hâ’nın kesri ve râ’nın sükûnuyla) Cem’i, halkalar ma’nâsına. Ve خُرْصٌ [hurs] (hâ’da harekât-ı selâs ile) Şol gönder demiridir ki gönder demirinin kovanı üzerindedir ki gönder demirinin sivrisi demek olur. Ve gâh olur gönderin kendiye dahi خُرْصٌ [hurs] derler. Ve خِرْصٌ [hirs] (hâ’nın kesri ve zammıyla ve râ’nın sükûnuyla) Hurmâ budağı ki üzerinden yaprağı sıyrılmış ola. Ve خُرْصٌ [hurs] (kezâlik hâ’nın zammıyla) Şol ucu sivrilmiş ağaç pâresidir ki meşk ağzında olan bağa sancılır; ve minhu kavluhum: “مَا يَمْلِكُ فُلَانٌ خُرْصًا وَلَا خِرْصًا” أَيْ شَيْئًا Gâlibâ خُرْصٌ [hurs]-ı evvelden halka ve sânîden zikr olunan ağaç murâddır.

اَلْخِرْصَانُ [el-hirsân] (hâ’nın kesri ve râ’nın sükûnuyla) Cem’i, halkalar ma’nâsına. Ve خُرْصٌ [hurs] (hâ’da harekât-ı selâs ile) Şol gönder demiridir ki gönder demirinin kovanı üzerindedir ki gönder demirinin sivrisi demek olur. Ve gâh olur gönderin kendiye dahi خُرْصٌ [hurs] derler. Ve خِرْصٌ [hirs] (hâ’nın kesri ve zammıyla ve râ’nın sükûnuyla) Hurmâ budağı ki üzerinden yaprağı sıyrılmış ola. Ve خُرْصٌ [hurs] (kezâlik hâ’nın zammıyla) Şol ucu sivrilmiş ağaç pâresidir ki meşk ağzında olan bağa sancılır; ve minhu kavluhum: “مَا يَمْلِكُ فُلَانٌ خُرْصًا وَلَا خِرْصًا” أَيْ شَيْئًا Gâlibâ خُرْصٌ [hurs]-ı evvelden halka ve sânîden zikr olunan ağaç murâddır.