اَلْخَوَلُ [el-havel] (fethateynle) At geminin damağının dibine denir. Ve bir adama mün’im-i hakîkî celle şânuhu hazretlerinin in’âm ve ihsân eylediği kul ve câriye ve havâşî ve hadem ve haşem ve ni’met ve sâmâna denir; müfred ve cem’ine ve müzekker ve mü’ennesine ıtlâk olunur. Ve 'inde’l-ba’z müfredi خَائِلٌ [hâ’il]dir, evvele göre aslı masdar olmak tasavvur olunur; yukâlu: لِفُلَانٍ خَوَلٌ وَهُوَ مَا أَعْطَاهُ اللهُ تَعَالَى مِنَ النِّعَمِ وَالْعَبِيدِ وَالْإِمَاءِ وَغَيْرِهِمْ مِنَ الْحَاشِيَةِ Ve bu ta’ahhüd ve ri’âyet ma’nâsından me’hûzdur.

اَلْحَوْلُ [el-havl] ve اَلْحَيْلُ [el-hayl] (hâ’ların fethiyle) ve اَلْحِوَلُ [el-hivel] (عِنَبٌ ['ineb] vezninde) ve اَلْحَوْلَةُ [el-havlet] (صَوْلَةٌ [savlet] vezninde) ve اَلْحِيلَةُ [el-hîlet] (hâ’nın kesriyle ki aslı حِوْلَةٌ idi) ve اَلْحَوِيلُ [el-havîl] (عَوِيلٌ ['avîl] vezninde) ve اَلْمَحَالُ [el-mehâl] ve اَلْمَحَالَةُ [el-mehâlet] (mîm’lerin fethiyle) ve اَلْإِحْتِيَالُ [el-ihtiyâl] ve اَلتَّحَوُّلُ [et-tehavvul] ve اَلتَّحَيُّلُ [et-tehayyul] (تَفَعُّلٌ [tefa’’ul] veznlerinde) Umûr ve mesâlihin tasarruf ve idâresinde hazâkat ve cevdet-i fikr ü nazar ve kudret ma’nâsınadır ki taklîb-i fikr-i sâ’ib lâzimesidir. Istılâhımızda “hîle” fend ve mekr ve dubara makâmında isti’mâli bundan ba’îd değildir, bunun lâzımı gibidir. Mü’ellif إِحْتِيَالٌ [ihtiyâl] ile تَحَوُّلٌ [tehavvul] ve تَحَيُّلٌ [tehayyul]ü ittirâden mezc eylemiştir. حِيلَةٌ [hîlet]in cem’i حِوَلٌ [hivel] gelir, عِنَبٌ ['ineb] vezninde aslı üzere ve حِيَلٌ [hiyel gelir, yine عِنَبٌ ['ineb] vezninde ve حِيَلَاتٌ [hiyelât] gelir, عِنَبَاتٌ ['inebât] vezninde; yukâlu: فُلَانٌ ذُو حَوْلٍ وَحَيْلٍ وَحِوَلٍ وَحَوْلَةٍ وَحِيلَةٍ وَحَوِيلٍ وَمَحَالٍ وَمَحَالَةٍ وَاحْتِيَالٍ وَتَحَوُّلٍ وَتَحَيُّلٍ أَيْ ذُو حِذْقٍ وَجَوْدَةِ نَظَرٍ وَقُدْرَةٍ عَلَى التَّصَرُّفِ Ve حِوَلٌ [hivel] (عِنَبٌ ['ineb] vezninde) İsmdir, zevâl ve intikâl ma’nâsına; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿لَا يَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا﴾ Ve حِوَلُ الدَّهْرِ [hivelu’d-dehr] Zamânın tekâlîb ve 'acâyibine ıtlâk olunur. Ve حِوَلٌ [hivel] Şol hendeğe denir ki ona serâpâ hurmâ ağaçları dikerler.

Şaşılık.

iz. ar. 1. Kuvvet, kudret: الا با العلى العظيم لاحول ولا قوة lâ havle velâ kuvvete illâ billâhi’l-aliyyi’l-azîm = kuvvet ve kudret ancak Cenâb-ı Hakk’a mahsustur. 2. Sene, sâl. n. 3. Etraf, çevre. [cm. havâli daha müstameldir. ─ “avlı” dediğimiz dahi Yunancadan veya Türkçe “ağıl”dan me’hûz değilse bundan olabilir.]

Değişiklik, değişiklik (biri diğerinin yerini alma şeklinde).

[mud.kul] çevresinde, yaklaşık…, …hakkında, hakkında, civarında, çevresine, yakınında, etrafında, havalisinde, ötesinde berisinde, her yerinde, az daha, neredeyse, hemen hemen, yaklaşık olarak, aşağı yukarı, takriben.

(a. i.) : (bkz. : zeval).

(a. i.) : 1) yıl, sene. 2) etraf, çevre. 3) güc, kuvvet, takat. Lahavle velâ kuvvete illâ billâh : kuvvet ve kudret ancak Cenâbıhakk’a mahsustur.

Yıl, kuvvet, güç, sene. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; yetenek, kabiliyet, iktidar, kudret, hüküm, etki, tesir, hakimiyet, nüfuz, yetki, işleri iyi görebilme ve gerçekleştirme yetisi, işlerde incelikli tasarruf yetisi, feraset, salahiyet.

Çabuk değişen adam.