اَلْخَالِفُ [el-hâlif] Bu dahi necâbeti olmayan bî-hayr adama denir ki zikr olundu. Ve kuyudan su çeken adama denir, سَقَّاءٌ [sakkâ’] ma’nâsına. Ve ahmak ve hemec adama denir. Ve ekşiyip bozulmuş nebîz ve şarâba denir. Ve bir adam ile bilece yâhûd arkasından gitmeyip yerinde ku’ûd ve ârâm eden kimseye denir: Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿مَعَ الْخَالِفِينَ﴾ Ve خَالِفٌ [hâlif] ve خَالِفَةٌ [hâlifet] خِلاَفٌ [hilâf] ma’nâsına ism olarak isti’mâl olunur, ke-mâ se-yuzkeru.

اَلْخِلْفُ [el-hilf] (hâ’nın kesriyle) Muhtelif olan şey’e denir. Birbirine muhtelif olan iki şey’e خِلْفَانِ [hilfân] denir, meselâ kuyudan kovanın biri su’ûd ve biri nüzûl eylese ehadühümâ âhere nisbetle خِلْفٌ [hilf]tir, خِلْفَةٌ [hilfet] dahi denir. Ve خِلْفٌ [hilf] Önegü kimseye denir; yukâlu: رَجُلٌ خِلْفٌ أَيْ لَجُوجٌ Ve إِخْلاَفٌ [ihlâf] lafzından ism olur ki kuyudan su çekmeğe denir. Ve yaz mevsiminde biten çayıra ve otluğa denir. Ve bedende karna doğru gelen hurde eyegülere denir. Ve nâkanın memesi emciğine yâhûd ucuna ki düğmesi olacaktır, 'alâ-kavlin enseye gelen emciğine denir. Ve ‘inde’l-ba’z خِلْفٌ [hilf] nâkanın memesine mahsûstur, niteki koyunun memesine ضَرْعٌ [dar’] hâstır. Ve hayvân bir sene erkek ve bir sene dişi doğursa o yavruların her birine خِلْفٌ [hilf] ve ikisine خِلْفَيْنِ [hilfeyn] denir; yukâlu: وَلَدَتِ الشَّاةُ خِلْفَيْنِ إِذَا وَلَدَتْ سَنَةً ذَكَرًا وَسَنَةً أُنْثَى

Yemin ettirmek, yemin ederek istemek.

اَلْخَلَفُ [el-halef] (fethateynle) Pederinden sonra kalan veled-i sâliha denir. Eğer veled-i fâsid ise lâm’ını iskân ile خَلْفٌ [half] denir. Ve gâh olur ki ehadühümâ âherin makâmında isti’mâl olunur; yukâlu: هُوَ خَلَفُ صِدْقٍ مِنْ أَبِيهِ إِذَا قَامَ مَقَامَهُ 'Alâ-kavlin ikisi de müsâvîdir. İmâm Leys dedi ki lâm’ın sükûnuyla خَلْفٌ [half] eşrâr olan kâ’im-makâma ve خَلَفٌ [halef] ahyârına mahsûstur ki fethateynledir; fe-yukâlu: بَقِيَ مِنْهُ خَلَفٌ بِالْفَتْحَتَيْنِ أَيْ وَلَدٌ صَالِحٌ وَخَلْفٌ أَيْ شِرِّيرٌ Ve خَلَفٌ [halef] (fethateynle) İstihlâf olunmuş nesneye denir, kâ’im-makâm ve 'ıvaz ve bedel ittihâz olunan nesne gibi; ve minhu tekûlu: أَعْطَاكَ اللهُ خَلَفًا عَنْ تَلَفٍ وَهُوَ مَا يُسْتَخْلَفُ مِنْ شَيْءٍ Ve خَلَفٌ [halef] أَخْلَفُ [ahlef] lafzından masdar olur, bir adam solak olmak ma’nâsına; yukâlu: خَلِفَ الرَّجُلُ خَلَفًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا كَانَ أَخْلَفَ أَيْ أَعْسَرَ Ve şaşı gözlü olmak ma’nâsına; yukâlu: خَلِفَ فُلاَنٌ إِذَا كَانَ أَخْلَفَ أَيْ أَحْوَلَ Ve dâ’imâ sol yanı üzere yengeç gibi yanın yanın yürür gibi olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَلِفَ الرَّجُلُ إِذَا كَانَ مُخَالِفًا عَسِرًا كَأَنَّهُ يَمْشِي عَلَى شِقٍّ Mü’ellif ma’nâ-yı sâlisi tekrâr eylemiştir. Ve خَلَفٌ [halef] Esmâdandır: halef b. Eyyûb ve halef b. Temîm ve halef b. hâlid ve halef b. halîfe ve halef b. Sâlim ve halef b. Mehdân ve halef b. Mûsâ ve halef b. Hişâm ve halef b. Muhammed ve halef b. Mehrân muhaddislerdir. Ve Ebû halef iki nefer tâbi’îlerdir. Ve خَلَفٌ [halef] Nâka gebe olmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَلِفَتِ النَّاقَةُ خَلَفًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا كَانَ خَلِفَةً أَيْ حَامِلاً

(allah adına) بِاللَّهِ yemin etmek, يَمِينًا ant içme, (allah adını anarak) yemin etmek, ant içmek.

Yemin. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; ant, and, kasem.

(a. i. c. : ahlâf) : T. birli! rnaksadiyle ittifak, yardımlaşma. 2) sözleşme.

(a. i.) : 1) yemin etme. (bkz. : halfe). 2) yemin, (bkz. : kasem).

İttifak, birlik, federasyon, pakt, anlaşma, yemin. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; antlaşma, ant, müttefik, birleşme, uyuşma, çeşitli bağımsız devletlerin konfederasyon halinde bir araya gelmeleri, anlaşma hükümleri.

iz. cm. ar. And, yemîn, kasem.