iz. ar. Çift sürme, tarla işleme.

اَلْخَرْشُ [el-harş] (hâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Tırmalamak ma’nâsınadır; yukâlu: خَرَشَهُ خَرْشًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا خَدَشَهُ Ve kâr ve kesb edip ma’âş talebinde olmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: خَرَشَ لِعِيَالِهِ إِذَا كَسَبَ لَهُمْ وَطَلَبَ الرِّزْقَ Ve deveyi مِخْرَاشٌ [mihrâş] ile bir adam kendisine doğru çekmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَرَشَ الْبَعِيرَ إِذَا اجْتَذَبَهُ بِالْمِخْرَاشِ Ve خَرْشٌ [harş] Uyumaz olan adama denir, ke-mâ se-yuzkeru.

حُرَثُ [hures] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Bir arzın ismidir.

اَلْخُرْصُ [el-hurs] (hâ’nın zammıyla) Ağacın dalına denir; yukâlu: قَطَعَ خُرْصَ الشَّجَرِ أَيْ غُصْنَهُ Ve mızrak kargısına denir, قَنَاةٌ [kanât] ma’nâsına. Ve temrene denir; bunda hâ’nın kesriyle de câ’izdir; yukâlu: رَكَّبَ الْخُرْصَ فِي رُمْحِهِ أَيِ السِّنَانَ Ve altın ve gümüş halkaya denir, 'alâ-kavlin küpenin halkasına yâhûd nisvân avadanlığında olan ba’zı küçük halkaya denir; cem’i خُِرْصَانٌ [hursân - hirsân] gelir, hâ’nın zammı ve kesriyle. Ve hurmâ ağacının dalına denir, جَرِيدُ النَّخْلِ [cerîdu’n-nahl] ma’nâsına. Ve şol ucu sivrilmiş ağaç pâresine denir ki su tulumunun ağzında olan bağa sokuşturulur; tekûlu: رَكِّبْ الْخُرْصَ فِي السِّقَاءِ وَهُوَ عُوَيْدٌ مُحَدَّدُ الرَّأْسِ يُغْرَزُ فِي عَقْدِهِ Bu ma’nâ münâsebetiyle pek az ve hakîr nesnede isti’mâl olunur; yukâlu: مَا يَمْلِكُ خُرْصًا أَيْ شَيْئًا Bunda hâ’nın kesriyle de müsta’meldir. Ve خُرْصٌ [hurs] (hâ’nın harekât-ı selâsıyla) Mızrak temreninin kovanı üzere olan demirine denir ki yalman tarafı olacaktır, 'alâ-kavlin temrenin aşağısını çeviren halkaya denir. Ve mızrağın kendisine denir, رُمْحٌ [rumh] ma’nâsına. Ve dağarcığa denir.

هُرْثٌ [Hurs] (hâ’nın zammıyla) Vâsit kazâsında bir karye adıdır.

s. 1. A piece of land prepared for sowing. 2. Arable land. 3. A man’s wife. 4. Anything raised from seed. 5. Wealth, property.

اَلْحَرْثُ [el-hars] (hâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Ekin, zer’ ma’nâsına. Ve ekin ekmek; yukâlu: حَرَثَ يَحْرُثُ مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ

اَلْحُرْثُ [el-hurs] (hâ’nın zammı ve râ’nın sükûnuyla) Mâl kesb edip cem’ etmek. Ve fi’l-hadîsi: “أُحْرُثْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَدًا” Ya’nî “Dünyâda mü’ebbed gibi taleb-i mâl edersin.” Ve حُرْثٌ [hurs] kur’ân öğretmeğe dahi derler; yukâlu: أَحْرَثَ الْقُرْآنَ أَيْ أَدْرَسَهُ Ve binmeden davarı arıklatmağa dahi derler; yukâlu: حَرَثْتُ النَّاقَةَ أَيْ سِرْتُ عَلَيْهَا حَتَّى هُزِلَتْ Ve od ölçermeğe dahi derler; tekûlu: حَرَثْتُ النَّارَ إِذَا حَرَّكْتَهَا