vn. 1. A preventing, restraining, or prohibiting. 2. A punishing in a canonical manner. 3. A circumscribing or limiting. 4. A defining. 5. A sharpening, a whetting. 6. A fixing the eye with intensity on an object. 7. A widow’s abstaining from personal adornment for the term of mourning.

اَلْحَدُّ [el-hadd] İki nesnenin beyninde mâni’ olan nesne. Ve mâni’ olmağa dahi derler. Ve حَدٌّ [hadd] Bir nesnenin alacasına dahi derler, şibh ma’nâsına. Ve حَدٌّ [hadd] Kuvvete dahi derler, بَأْسٌ [be’s] ma’nâsına. Ve şarâbın حَدٌّ [hadd]i şiddeti ve salâbetidir. Ve hiddet ve gazab ‘ârız olmağa dahi derler; yukâlu: حَدَّ يَحُدُّ حَدًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ Ve حَدٌّ [hadd] Bir nesnenin müntehâsı ve müntehâsın bildirmeğe dahi derler; yukâlu: حَدَدْتُ الدَّارَ أَحُدُّهَا حَدًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ Ve حَدٌّ [hadd] Hadd-i şer’î vurmağa dahi derler. Ve حَدٌّ [hadd] حَدٌّ [hadd] dedikleri bir işi tekrâr etmeden mâni’ olduğu içindir. Ve حَدٌّ [hadd] 'Avret zînetinden ve hınnâdan el çekmek, zevci vefât ettikten sonra; yukâlu: حَدَّتْ تَحُدُّ حِدَادًا

iz. ar. cm. hudûd (hudut). 1. Sınır, sugur, iki devlet ülkelerinin veya iki hıtta ve eyâletin temas ettikleri mahal. [bu mana ile ekseriya cem‘i kullanılır.] 2. Derece; mertebe: hadd-i i‘câz = fesâhatin mucizeye takarrub eden derecesi. 3. İnsanın kadr ü menzileti, hakîkî pâyesi, değeri: haddini bilir adamdır; insan haddini tecâvüz etmemeli: benim haddim değildir; haddim olmayarak. 4. Bir kabahat irtikap edenin kendisine mâni tekrîr ve başkalarına bâ‘is-i ibret olmak üzere şer‘an verilen te’dîb, şer‘an muayyen olan mücâzât-ı terhîbiyye: hadd-i şer‘îsini vermek; yalan şahidin hadd-i şer‘îsi nedir? 5. Ta‘rîf-i mantıkî. 6. mn. kaziyyeyi terkîb eden iki kısmın her biri: hadd-i ekber, hadd-i esgâr. 6. r. cebirde bir tenâsüp veya muâdeleyi terkîb eden aksâmın beheri. [fr. terme.]

s. (pl.حدود ) 1. A hindrance, obstacle, obstruction. 2. A prevention; a prohibition, interdict. 3. A restrictive or prohibitive law ordained by God. 4. (canon law) A deterrent, irremissible, definite punishment, of God’s ordinance, to follow the commission of any one of certain definite acts; as, the cutting of the right hand for a first act of stealing; a flogging with one hundred stripes for fornication; a stoning to death for adultery, etc. (The term is also sometimes loosely applied to the lex talionis and to indefinite floggings.) 5. An obstacle, partition, separation between two things. 6. A boundary, border, frontier. 7. A limit of moderation. 8. A legal or scientific definition. 9. An end, an extremity, a point, a margin. 10. A figurative point, degree; scope; incipient state or condition; time; age; place, rank. 11. An edge or point of a cutting instrument. 12. Sharpness, keenness. 13. Irascibility. 14. Vigor, energy, force, strength. 15. Sharpness, pungency to the taste, potency. 16. (astrol.) A certain definite limit or space in front and rear of the centre of each planet; also, a certain portion of each sign of the zodiac assigned to the influence of each of the five planets. 17. (logic) A term of a syllogism. 18. (mathematics) A term of an algebraical expression or of a proportion.

اَلْهَادُّ [el-hâdd] (ism-i fâ’il bünyesiyle) Denizden gelen gürültülü savt-ı şedîde ıtlâk olunur; yukâlu: سَمِعَ أَهْلُ السَّاحِلِ هَادًّا مِنْ قِبَلِ الْبَحْرِ أَيْ صَوْتًا فِيهِ دَوِيٌّ Ve bu fi’l-asl ism-i fâ’ildir, ba’dehu savt-ı merkûmda ism olmuştur.

من kısıtlamak, (mevta için) عَلَى yas tutmak, من elini bağlamak, من tutmak, من mani olmak, من durdurmak, من geri tutmak, من zaptetmek, من yasaklamak, من küçültmek, من ufaltmak, matem tutmak, sınırlamak, من eksiltmek, yas tutmak, hudutlamak, من azaltmak, ağlamak, kuşatmak, üzülmek, hudutlarını çizmek, kederlenmek, hüzünlenmek, karalar giyinmek.

(a. s.) : 1) denizden gelen gürültülü ses. 2) gürültü ile yıkılan. 3) gürültülü bir sesle çağıran.

(a. i. c. : hudûd) : 1) sınır, iki devlet toprağının birleştiği yer, kenar. 2) derece. 3) gerçek değer. 4) şerîatçe verilen ceza. 5) mant. bir * önermede konu ile * yüklemden her foiri, terim. 6) mat. cebirde tenasüp (* oran) veya muadeleyi (* denklem) meydana getiren kısĵmlardan her biri. 7) bir şeyin nihayeti, sonu.

Sınır, hudut, şeri ceza, had, limit, ilahi kanun, ölçü, derece, nihayet. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; son, mertebe, kenar, miktar, kısas, ölçek, uç, ilahi emir, ayrıt, iki şey arasındaki engel, bıçak vb.de ağız, kanun, ceza, terim (matematikte), en üst nokta, denklemde taraf.

اَلْحَضُّ [el-hadd] (hâ’nın fethi ve dâd’ın teşdîdiyle) ve اَلْحُضُّ [el-hudd] (hâ’nın zammıyla) ve اَلْحِضِّيضَى [hiddîdâ] (حِثِّيثَى [hissîsâ] vezninde) ve اَلْحُضِّيضَى [el-huddîdâ] (hâ’nın zammıyla) Bir kimseyi bir işe teşvîkle kızdırıp kındırmak ma’nâsınadır; yukâlu: حَضَّهُ عَلَيْهِ حَضًّا وَحُضًّا وَحِضِّيضَى وَحُضِّيضَى مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا حَثَّهُ وَأَحْمَاهُ عَلَيْهِ Ve 'inde’l-ba’z hâ’nın zammıyla حُضٌّ [hudd] kelimesi ismdir, kındırmak ve kındırış demektir.