اَلْخَبْلُ [el-habl] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Bir 'ârıza sebebiyle a’zâya 'ârız olan fesâda ve tebâhlığa denir. Ve فَالِجٌ [fâlic] 'illetine denir ki ‘uzv gevşeyip tutmaz olur ve gâh baştan gayrı cemî’-i a’zâya 'ârız olup hiss ve hareketten kalır. Bu ma’nâlarda fethateynle de câ’izdir; yukâlu: بِهِ خَبْلٌ أَيْ فَسَادُ عُضْوٍ وَكَذَا فَالِجٌ Ve ellerin ve ayakların kesikliğine denir; cem’i خُبُولٌ [hubûl] gelir; yukâlu: بَنُو فُلَانٍ يُطَالِبُونَ بِدِمَاءٍ وَخَبْلٍ أَيْ قَطْعِ الْأَيْدِي وَالْأَرْجُلِ Bu ma’nâlarda خَبْلٌ [habl] vasf bi’l-masdardır, zîrâ fi’l-asl masdardır. Ve خَبْلٌ [habl] Istılâh-ı ‘arûziyyûnda bahr-i basît ü recezin مُسْتَفْعِلُنْ cüz’lerinden sîn ve fâ’ harflerini iskât eylemekten ‘ibârettir, zîrâ harf-i sâkin سَبَبٌ [sebeb]-i hafîfin yedi menzilinde olmakla iskât olundukta gûyâ ki kat’ olunmuş olur. Ve bu zihâf-ı müzdevicdir ki tayy ile habn ‘illetlerinden mürekkebdir. Ve خَبْلٌ [habl] aslı üzere masdaren isti’mâl olunur, habs eylemek ma’nâsına; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا حَبَسَهُ Ve men’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ خَبْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا مَنَعَهُ Ve ödünç ma’nâsınadır, karz gibi; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيْ قَرْضًا Ve 'âriyet nesne almaya denir; yukâlu: أَخَذَهُ خَبْلًا أَيِ اسْتِعَارَةً Ve yük götüren hammâla kavl ve şarttan zâ’id verilen nesneye denir; yukâlu: أَعْطَاهُ خَبْلًا وَهُوَ مَا زِدْتَهُ عَلَى شَرْطِكَ الَّذِي يَشْتَرِطُهُ الْحَمَّالُ Ve bir adamı mecnûn kılmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَهُ الْحُزْنُ خَبْلًا إِذَا جَنَّنَهُ Ve bir adamın 'aklını yâhûd 'uzvunu tebâh eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ فُلَانًا إِذَا أَفْسَدَ عَقْلَهُ أَوْ عُضْوَهُ Ve taksîr etmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَلَ عَنْ فِعْلِ أَبِيهِ إِذَا قَصَّرَ