اَلْهَبْطُ [el-habt] (حَبْطٌ [habt] vezninde) Aşağıya indirmek ma’nâsınadır; yukâlu: هَبَطَهُ هَبْطًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا أَنْزَلَهُ Ve maraz ve 'illet bir kimsenin vücûdunu eritip zebûn ve mehzûl eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: هَبَطَ الْمَرَضُ لَحْمَهُ إِذَا هَزَلَهُ Ve bir kimseye vurmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: هَبَطَ فُلاَنٌ إِذَا ضَرَبَهُ Ve bir beldeye duhûl eylemek ma’nâsına müsta’meldir, gûyâ ki belde-i uhrâdan oraya nüzûl eyler; yukâlu: هَبَطَ بَلَدَ كَذَا إِذَا دَخَلَهُ Ve bir beldeye bir adamı duhûl ettirmek ma’nâsına müte’addî olur; yukâlu: هَبَطَهُ إِلَى بَلَدِ كَذَا إِذَا أَدْخَلَهُ Ve bir metâ’ın kıymetini eksiltmek ma’nâsınadır; yukâlu: هَبَطَ اللهُ ثَمَنَ السِّلْعَةِ إِذَا نَقَصَهُ Ve eksilmek ma’nâsınadır; yukâlu: فِيهِ هَبْطٌ أَيْ نُقْصَانٌ Ve bir şerr ve kerîheye uğramak ma’nâsınadır. Kâle’ş-şârih ve fi’l-hadîsi: “اَللَّهُمَّ غَبْطًا لاَ هَبْطًا” أَيْ نَسْأَلُكَ الْغِبْطَةَ وَنَعُوذُ بِكَ مِنَ الذُّلِّ وَالنَّقْصِ وَالْإِنْحِطَاطِ

vn. 1. One’s deed or work’s availing nothing. 2. One’s blood’s going unrevenged and unatoned for.

iz. ar. Mübâhasede iskât etmek manasıyla kullanılıyorsa da maânî-i Arabiyesi başkadır.

اَلْخَبُوطُ [el-habût] (صَبُورٌ [sabûr] vezninde) ve اَلْخَبِيطُ [el-habît] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Dâ’imâ ayaklarını yere vurur olan ata denir; yukâlu: فَرَسٌ خَبُوطٌ وَخَبِيطٌ إِذَا كَانَ يَخْبِطُ الْأَرْضَ بِرِجْلَيْهِ Ve خَبِيطٌ [habît] Şol havuza denir ki develer pâymâl eylemekle harâb olmuş ola; cem’i خُبُطٌ [hubut] gelir zammeteynle. Ve yoğurda denir. 'Alâ-kavlin şol yağı alınmış koyu ayrana denir ki üzerine tâze süt sağılmış ola. Ve havuz içre kalan azca suya denir.

اَلْخَبَاطُ [el-habât] (سَحَابٌ [sehâb] vezninde) Toza ıtlâk olunur, غُبَارٌ [gubâr] ma’nâsına.

Ve حَبِطَ a başarısızlığa uğramak.

(a. i.) : 1) iptal etme, bozma. 2) bir bahiste birini susturma, ağzını kapama.

(a. i.) : yara iyileştikten veya vücûdun bir tarafına değnekle vurulduktan sonra kalan iz, nişane.

Dayak izi. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; yara, karında ağrı, karnın gaz nedeniyle şişmesi.

اَلْخَبَطُ [el-habat] (fethateynle) Şol silkilmiş yapraklara denir ki kurutup un gibi hurd ettikten sonra un ile yâhûd gayrı nesne ile karıştırıp bir mikdâr su kattıktan sonra lüzûcetini çıkarıp devenin ağzına dökerler; yukâlu: عَلَفَ إِبِلَهُ الْخَبَطَ وَهُوَ وَرَقٌ يُنْفَضُ بِالْمَخَابِطِ وَيُجَفَّفُ وَيُطْحَنُ وَيُخْلَطُ بِدَقِيقٍ أَوْ غَيْرِهِ وَيُوخَفُ بِالْمَاءِ فَتُوجَرُهُ الْإِبِلُ Ve mutlakan silkilmiş yaprağa denir, fa’al bi-ma’nâ mef’ûldür. Ve şol şey’e denir ki davar onu ayağıyla vurup yâ çiğneyip ufatmış ola. Ve خَبَطٌ [habat] Medîne’ye beş merhale mesâfede Cuheyne kabîlesi yurdunda bir mevzi’ adıdır. Serâyâ-yı nebeviyyeden seriyyetu’l-habat onda vâki’ oldu ki Cuheyne’den bir cemâ’at üzere 'asker ta’yîn buyurdular. 'İnde’l-ba’z 'asker-i İslâm’ın aslâ zâd ve zahîreleri kalmamakla nâçâr değnekle silkilmiş yapraklar ekl eylediklerinden سَرِيَّةُ الْخَبَطِ [seriyyetu’l-habat] ıtlâk olunmuştur.