حبرٌّ [hibirr] (فِلِزٌّ [filizz] vezninde) Bir mevzi’ adıdır.

اَلْخِبْرُ [el-hibr] ve اَلْخِبْرَةُ [el-hibret] (hâ’ların kesri ve zammıyla) ve اَلْمَخْبَرَةُ [el-mahberet] (mîm’in ve bâ’nın fethiyle) ve اَلْمَخْبُرَةُ [el-mahburet] (mîm’in fethi ve râ’nın zammıyla) Bir nesneyi künh ve hakîkati üzere bilmek ma’nâsınadır; yukâlu: خَبِرَ الرَّجُلُ بِالشَّيْءِ وَخَبِرَهُ وَخَبَرَهُ خِبْرًا وَخِبْرَةً وَمَخْبَرَةً وَمَخْبُرَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَالْأَوَّلِ إِذَا عَلِمَهُ يَعْنِي بِكُنْهِهِ وَحَقِيقَتِهِ Ve bunlar ism olarak isti’mâl olunur ve minhu tekûlu: لِي بِهِ خِبْرٌ وَخِبْرَةٌ وَمَخْبَرَةٌ وَمَخْبُرَةٌ أَيْ عِلْمٌ Ve tekûlu: لَأَخْبَرُنَّ خُبْرَكَ بِضَمِّ الْخَاءِ أَيْ لَأَعْلَمَنَّ عِلْمَكَ Ve خُبْرٌ [hubr] (hâ’nın zammıyla) ve خِبْرَةٌ [hibret] (hâ’nın kesriyle) Bir şey’i gereği gibi bilmek için yoklayıp sınamak ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَرَهُ خُبْرًا وَخِبْرَةً مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا بَلاَهُ Ve minhu kavlu Ebi’d-Derdâ’ radıyallâhu ‘anhu: “وَجَدْتُ النَّاسَ اُخْبُرْ تَقْلَهْ” أَيْ وَجَدْتُهُمْ مَقُولاً فِيهِمْ هَذَا أَيْ مَا مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ وَهُوَ مَسْخُوطُ الْفِعْلِ عِنْدَ الْخِبْرَةِ Gerçi mü’ellif kelâm-ı mezbûrun kâ’ilin sükût edip lâkin kütüb-i ehâdîste Ebu’d-Derdâ’ hazretlerine ma’züvv olmakla işâret olundu. Bunda أُخْبُرْ kelimesi emr-i hâzırdır, sûret-i emrde haberdir ve تَقْلَهُ kelimesi قَلْيٌ [kaly] lafzından müstakbeldir, meczûmdur. قَلْيٌ [kaly] bugz ma’nâsınadır ve hâ’ sektiyyedir, إِذَا خَبَرْتَهُمْ قَلَيْتَهُمْ sebkindedir. Nâsın pek bevâtın-ı ahvâline im’ân eyleme ki zîrâ hakâyık-ı ef’âl ve dekâyık-ı atvârlarına muttali’ olduğunda ekserî zâhirlerine küllî muhâlefet olmakla elbette onlara bugz ve 'adâvete mecbûr olacağın derkârdır, husûsan fî zemâninâ selâm verecek adam bulamazsın. Kendi nefsimiz dahi o makûledendir, 'asamenallâhu ta’âlâ ve tahherenâ min ednâsi’s-sum’ati ve’n-nifâki ve’r-riyâ’i. Ve خُبْرٌ [hubr] ve خِبْرَةٌ [hibret] Ta’âmı yağlı yapmak ma’nâsınadır; yukâlu: خَبَرَ الطَّعَامَ خُبْرًا وَخِبْرَةً إِذَا دَسَّمَهُ

اَلْخَبَرُ [el-haber] (fethateynle) نَبَأٌ [nebe’] ve حَدِيثٌ [hadîs] ma’nâsınadır ki nakl ve tahdîs olunan kelâmdan 'ibârettir, Fârisîde peyâm ve peygâm ve Türkîde salık ta’bîr olunur. Cem’i أَخْبَارٌ [ahbâr] ve cem’ü’l-cem’i أَخَابِيرُ [ehâbîr]dir.

اَلْحِبِرُ [el-hibir] (kesreteynle) ve اَلْحِبِرَةُ [el-hibiret] (hâ’yla) Bunlar da dişlere 'ârız olan sufrete denir.

اَلْخَابِرُ [el-hâbir] ve اَلْخَبِيرُ [el-habîr] ve اَلْخَبِرُ [el-habir] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) ve اَلْخُبْرُ [el-hubr] (جُحْرٌ [cuhr] vezninde) Sıfatlardır, haber bilen kimseye denir; yukâlu: هُوَ خَابِرٌ وَخَبِيرٌ وَخَبِرٌ وَخُبْرٌ أَيْ عَالِمٌ بِالْخَبَرِ

iz. ar. cm. Ahbâr, Benî İsrâil âlimi ve ale’l-ıtlâk bir kavmin âlim ve fakîhi.

(a. i.) : çürüme; berelenme.

(a. i.) : 1) mürekkepçi. 2) terzi.

(a. i. c. : ahbâr, hubûr) : 1) hoca, * öğretmen. 2) mürekkep. 3) Yahudi âlimi, bilgini, (bkz. : habr).

اَلْخَبْرُ [el-habr] (hâ’nın fethi ve bâ’nın sükûnuyla) Büyük azık çantasına denir, tûşe-dân-ı büzürg ma’nâsına; hâ’nın kesriyle de câ’izdir. Cem’i خُبُورٌ [hubûr] gelir. Bu ma’nâdandır ki ‘Arablar “Filân bildiği haberi aslâ ketm eylemeyip mecmû’unu filâna nakl ve ihbâr eyledi” diyecek yerde أَخْبَرَهُ خُبُورَهُ derler, أَنْبَأَهُ مَا عِنْدَهُ ma’nâsına. Ve خَبْرٌ [habr] Sütü pek çok nâkaya denir; hâ’nın kesriyle de lügattır. Bunun da cem’i خُبُورٌ [hubûr] gelir. Ve خَبْرٌ [habr] Şîrâz’da bir karye adıdır; sâhibü’l-Musned Fadl b. hammâd el-habrî oradandır. Ve Yemen’de bir karye adıdır. Ve خَبْرٌ [habr] Ekine denir, زَرْعٌ [zer’] ma’nâsına. Ve dağlarda su irkilecek yere denir. Ve سِدْرٌ [sidr] ağacına denir ki 'Arabistân kirazı ta’bîr olunur.