اَلْجَذْعُ [el-cez’] (cîm’in fethi ve zâl’ın sükûnuyla) Davarı ‘aleften men’ etmek üzere habs etmek.

اَلْجَذَعُ [el-ceza’] (fethateynle) ثَنِيٌّ [seniyy]den sinni ekall olan davar. Ve ثَنِيٌّ [seniy] ثَنِيَّةٌ [seniyyet] dişin bırakan davara derler. Ve çatal tırnaklı ve bütün tırnaklı olanlar ثَنِيَّةٌ [seniyyet] in üçüncü yılda bırakır ve sâhib-i huff olanlar ya’nî deve kısmı altıncı yılda bırakır. Ve جَذَعٌ [ceza’] Tâzeye dahi derler; ve minhu kavluhum: فُلَانٌ جَذَعٌ فِي هَذَا الْأَمْرِ إِذَا كَانَ أَخَذَ فِيهِ حَدِيثًا Ya’nî yeni başlamış olsa.

اَلْجَزَاءُ [el-cezâ’] (zâ-yı mu’ceme ile وَفَاءٌ [vefâ’] vezninde) ve اَلْجَازِيَةُ [el-câziyet] Mükâfât ‘ale’ş-şey’ ma’nâsına ismlerdir ki bir nesneye mukâbil 'ivazdan ‘ibârettir; yukâlu: هَذَا جَزَاءُ مَا فَعَلْتَ وَجَازِيَتَهُ أَيْ مُكَافَأَتَهُ Ve جَزَاءٌ [cezâ’] Masdar olur, mükâfât eylemek ma’nâsına; yukâlu: جَزَاهُ بِهِ وَعَلَيْهِ يَجْزِي جَزَاءً إِذَا كَافَأَهُ Ve kâfî olmak ma’nâsınadır; yukâlu: جَزَى الشَّيْءُ إِذَا كَفَى Ve ödemek ma’nâsınadır; yukâlu: جَزَى عَنْهُ إِذَا قَضَى

s. (pl. جذوع , اجذاع) 1. A trunk of a tree; especially when deprived of the branches, or when dead and dried up. 2. A log; a heavy stick of timber; a beam.

اَلْجِزْعُ [el-ciz’] (cîm’in kesriyle) Derenin burgaç yerine denir. Ve ortasına ‘alâ-kavlin kesilen yerine denir yâhûd bir semte eğilip dönen yerine denir. Ve ‘alâ-re’yin جِزْعٌ [ciz’] ıtlâk olunmaz, illâ ki vüs’ati olup ve eşcâr inbât eder olmadıkça yâhûd جِزْعٌ [ciz’] derede şol mekâna denir ki onda aslâ şecer olmaya ve ba’zen kumsal ola. Ebû ‘Ubeyde bu mâddede cîm’in kesrini istihsân eylemeyip lâyık olan cîm’in fethiyle olmaktır diye sebt eylemiştir. Ve جِزْعٌ [ciz’] Mahalleye denir. Ve şol arza denir ki oturaklı ve hemvâr olup ve hemvârlığıyla etrâfında olan arzlardan yüksekçe ve onlara havâle ve müşrif ola. Ve arı kovanına denir; cem’i أَجْزَاعٌ [eczâ’] gelir hemzenin fethiyle. Ve جِزْعٌ [Ciz’] tâ’if’in yemîni cihetinde bir karye ismidir. Ve şimâli cihetinde dahi bir karye adıdır.

اَلْجَزْعُ [el-cez’] (cîm’in fethi ve zâ-yı mu’cemenin sükûnuyla) Kat’-ı mesâfe eylemek, ‘alâ-kavlin mesâfe ve arzı arkuru kat’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: جَزَعَ الْأَرْضَ وَالْوَادِيَ جَزْعًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا قَطَعَهُ أَوْ عَرْضًا Ve جَزْعٌ [cez’] cîm’in kesriyle de lügattir, harez-i Yemânî-i Sînî’ye denir ki aklı karalı Yemenî boncuktur, Yemen’de ve Çin diyârında zuhûr eder. Göze ve tabakâtına şebîh sevâd ve beyâz olmakla göze teşbîh edip göz boncuğu ta’bîr ederler. Bunun bir kısmına Fârisîde bâbâgûrî ve bir kısmına süleymânî derler, عَيْنُ الْهِرِّ [‘aynu’l-hirr] dedikleri dahi bunun nev’indendir. Cez’-i mezkûru yüzük edip takınmak hüzn ve kederi mûris ve korkunç rü’yâlara ve halkla ve muhâsameye bâ’is olur; 'usret-i vilâdeti olan hatunun saçı aralığına sarsalar der-sâ’at tevlîdi bâbında 'acîbü’l-eserdir.

(a. i.) : hurma ağacının köü.

(a. i.) : 1) ceza, karşılık [iyi eyâ kötü], azap.

iz. ar. nba. eşcârın sâkı.

s. (fem. جذعە , pl. جذعان , جذاع , اجذاع) 1. A beast of the age when it is about to shed its milk incisors. 2. A lad, youth. 3. A novice; a simple-minded inexperienced man.