Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre جِدَارٌ [cidâr] ve حَائِطٌ [hâ’it] duvara denip lâkin جِدَارٌ [cidâr] nütüvv ve irtifâ’ ve حَائِطٌ [hâ’it] ihâta i’tibârıyladır. Ve جِدَارٌ [cidâr] mâddesinden ma’nâ-yı nütüvv i’tibârına mebnî جَدَرَ الشَّجَرُ derler, nohut gibi, hurde semeri zuhûr eyledikte. Kezâlik arzdan nâtî olan nebâta جَدْرٌ [cedr] ıtlâk olunur. Ve جُدَرِيُّ الصِّبْيَانِ [cuderiyyu’s-sibyân] dahi i’tibâr-ı mezkûr ile semer-i şecere teşbîh olunmuştur. Ve جَيْدَرٌ [ceyder] kasîre denir, جُدْرَانٌ [cudrân]dan müştaktır, tehekkümen bir harf ziyâde olunmuştur. Ve جَدِيرٌ [cedîr] müntehâ ma’nâsına müsta’meldir, bir şey’in cidâra intihâsı gibi, gûyâ ki o dahi müntehâdır, lâyık ve hakîk ma’nâsı buna mebnîdir. İntehâ. Ve جَدْرٌ [cedr] (بَدْرٌ [bedr] vezninde) Kumsala mahsûs bir nebât adıdır. Cem’i جُدُورٌ [cudûr]dur. Ve جَدْرٌ [cedr] hatîm-i Ka’be’ye ıtlâk olunur. Ve duvarın dibine denir. Ve duvarın bir cânibine denir. Ve جَدْرٌ [cedr] Masdar olur, çocuğun bedeninde çiçek çıkmak ve çocuk çiçek çıkarmak ma’nâlarına; yukâlu: جَدَرَ الْجُدَرِيُّ فِيهِ وَجُدِرَ الصَّبِيُّ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ وَيُشَدَّدُ فَهُوَ مَجْدُورٌ وَمُجَدَّرٌ Ve جَدْرٌ [cedr] Ağacın yemişi nohut gibi baş verip çıkmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: جَدَرَ الشَّجَرُ جَدْرًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا خَرَجَ ثَمَرُهُ كَالْحِمِّصِ Ve yerden nebâtın uçları جُدَرِيٌّ [cuderiyy] tarzında çıkmaya başlamak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: جَدَرَ النَّبْتُ إِذَا طَلَعَتْ رُؤُوسُهُ كَأَنَّهُ الْجُدَرِيُّ Ve el kesret-i 'amelden kabarmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: جَدَرَتِ الْيَدُ إِذَا مَجَلَتْ Ve bir adamı bir şey’e lâyık ve çesbân kılmak ma’nâsınadır; yukâlu: جَدَرَ الرَّجُلَ لَهُ إِذَا جَعَلَهُ جَدِيرًا إِلَيْهِ Ve bir yere duvar çevirmek ma’nâsınadır; yukâlu: جَدَرَ الْجِدَارَ إِذَا حَوَّطَهُ Ve bir kimse duvarı siperlenip arkasında gizlenmek ma’nâsınadır; yukâlu: جَدَرَ الرَّجُلُ إِذَا تَوَارَى بِالْجِدَارِ

اَلْجَدْرُ [el-cedr] (cîm’in fethi ve dâl’ın sükûnuyla) ve اَلْجِدَارُ [el-cidâr] (كِتَابٌ [kitâb] vezninde) Duvara denir, حَائِطٌ [hâ’it] ma’nâsına. Cem’i جُدْرٌ [cudr] gelir, cîm’in zammı ve dâl’ın sükûnuyla muhaffeftir ve جُدُرٌ [cudur] gelir zammeteynle ve جُدْرَانٌ [cudrân] gelir cîm’in zammıyla. Şârihin beyânına göre جُدُرٌ [cudur] جِدَارٌ [cidâr]ın cem’idir, كِتَابٌ [kitâb] ve كُتُبٌ [kutub] gibi ve جُدْرَانٌ [cudrân] جَدْرٌ [cedr]in cem’idir, بَطْنٌ [batn] ve بُطْنَانٌ [butnân] gibi.

Çiçek hastalığına yakalanmak.

اَلْجَدَرُ [el-ceder] (fethateynle) Yumruya denir ki bedende hılkî yâhûd darbdan yâ bir cirâhattan hâdis olur. Vâhidi جَدَرَةٌ [cederet]tir hâ’yla; cem’i أَجْدَارٌ [ecdâr]dır. Ve boğazda zuhûr eden vereme ve ura dahi ıtlâk olunur. Ve eşek kısmının boynunda hâdis olan kabarığa ve ısırık eserine denir. Ve ağacın çiçeğinde ibtidâ zâhir ve mün’akid olan habbeye denir. Ve جَدَرٌ [ceder] Masdar olur, insânın bedeninde ur yâ yumru çıkmak çıkmak ma’nâsına; yukâlu: جَدِرَ الرَّجُلُ جَدَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا خَرَجَ بِهِ جَدَرٌ Ve asma yapraklanmağa yüz tutmak ma’nâsınadır; yukâlu: جَدِرَ الْكَرْمُ إِذَا هَمَّ بِالْإِيرَاقِ

Çiçek hastalığına yakalanmak.

Çiçek hastalığına yakalanma, çıban, ur.

Duvar. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; örek.

(a. i. cidâr’ın c.) : 1) duvarlar. 2) zarlar, ince deriler.

Çiçek hastalığına yakalanmak.

جَدَرُ [Ceder] (fethateynle) hims ile Selemiyye beyninde bir karye adıdır. Nisbetinde جَدَرِيٌّ [cederiyy] denir ve gayr-i kıyâs üzere جَيْدَرِيٌّ [ceyderiyy] denir, حَيْدَرِيٌّ [hayderiyy] gibi.