(a. i. özr’den) : 1) özür bildirme, (bkz. : i’tizâr) 2) güçleşme, güç olma; mümkün olmama.

iz. ar. [عذر uzr’den ms. tefa‘ul] 1. Özür dermeyân etme, itizâr. 2. Mümkün olmama, zor olma.

اَلتَّعَذُّرُ [et-te’azzur] (تَفَعُّلٌ [tefa’’ul] vezninde) Bir işten gerilenmek ma’nâsınadır; yukâlu: تَعَذَّرَ عَنِ الْأَمْرِ إِذَا تَأَخَّرَ Ve bir mâdde be-gâyet düşvâr olmakla yoluna girmeyip husûlü ‘adîmü’l-imkân olmak ma’nâsınadır ki ‘özr-i kavî ve mânî’-i ‘azîmi sebebiyle dâ’ire-i husûle duhûlü mümteni’ olur; yukâlu: تَعَذَّرَ الْأَمْرُ إِذَا لَمْ يَسْتَقِمْ وَذَلِكَ إِذَا صَعُبَ وَتَعَسَّرَ Musanniflerin مُتَعَذِّرٌ [mute’azzir]i مُمْتَنِعٌ [mumteni’] mahallinde isti’mâlleri bu ma’nâdandır, ibtidâ’ bi’s-sâkin gibi. Ve bir şey’in resm ve eseri mahv ve nâbûd olmak ma’nâsınadır; yukâlu: تَعَذَّرَ الرَّسْمُ إِذَا دَرَسَ Ve necis ve murdâra bulaşmak ve âlûde olmak ma’nâsınadır; yukâlu: تَعَذَّرَ الشَّيْءُ إِذَا تَلَطَّخَ بِالْعَذِرَةِ Ve bir adam kendi nefsi için bir mâdde zımnında 'özr ve 'illet serd eylemek ma’nâsınadır ki delîl ile i’tizâr eylemek olur; yukâlu: تَعَذَّرَ الرَّجُلُ إِذَا احْتَجَّ لِنَفْسِه Ve firâr eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: تَعَذَّرَ الرَّجُلُ إِذَا فَرَّ

اَلتَّعَذُّرُ [et-te’azzur] (fethateynle ve zâl’ın zammı ve teşdîdiyle) Bir nesne müşkil olmak; yukâlu: تَعَذَّرَ عَلَيْهِ الْأَمْرُ إِذَا تَعَسَّرَ Ve تَعَذُّرٌ [ta’azzur] Mühmelâta bulaşmağa da derler, عَذِرَةٌ ['aziret]ten müştak olmakla; yukâlu: تَعَذَّرَ بِمَعْنَى تَلَطَّخَ Ve تَعَذَّرٌ [ta’azzur] İ’tizâr etmeğe de derler; yukâlu: تَعَذَّرَ بِمَعْنَى اعْتَذَرَ وَاحْتَجَّ لِنَفْسِهِ Ve resm yıkılıp münderis olmağa dahi derler; yukâlu: تَعَذَّرَ الرَّسْمُ أَيْ دَرَسَ

اَلتَّعَذُّرُ [et-te’azzur] (fethateynle ve zâl’ın zammı ve teşdîdiyle) Bir nesne müşkil olmak; yukâlu: تَعَذَّرَ عَلَيْهِ الْأَمْرُ إِذَا تَعَسَّرَ Ve تَعَذُّرٌ [ta’azzur] Mühmelâta bulaşmağa da derler, عَذِرَةٌ ['aziret]ten müştak olmakla; yukâlu: تَعَذَّرَ بِمَعْنَى تَلَطَّخَ Ve تَعَذَّرٌ [ta’azzur] İ’tizâr etmeğe de derler; yukâlu: تَعَذَّرَ بِمَعْنَى اعْتَذَرَ وَاحْتَجَّ لِنَفْسِهِ Ve resm yıkılıp münderis olmağa dahi derler; yukâlu: تَعَذَّرَ الرَّسْمُ أَيْ دَرَسَ