s. Dry earth, dust; earth.

اَلتَّرْبُ [et-terb] (tâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Bir nesneyi toprağa dikmek. Ve fakîr olmak ma’nâsı bundan me’hûzdur; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ أَيِ افْتَقَرَ كَأَنَّهُ لَصِقَ بِالتُّرَابِ Ve bed-du’â mahallinde تَرِبَتْ يَدَاكَ derler; ey: لَا أَصَابَكَ خَيْرٌ “Sana hayr erişmesin” ma’nâsına.

s. A trick, deceit.

s. (pl. اتراب) 1. An equal in age. 2. A fellow, mate, match.

vn. 1. A being or becoming soiled with dust; dustiness. 2. A being frustrated or crushed to earth by poverty, etc.; disappointment.

اَلتُّرْبُ [et-turb] ve اَلتُّرَابُ [et-turâb] ve اَلتُّرْبَةُ [et-turbet] (tâ’ların zammıyla) ve اَلتَّرْبَاءُ [et-terbâ’] (صَحْرَاءُ [sahrâ’] vezninde) ve اَلتُّرَبَاءُ [et-turebâ’] (نُفَسَاءُ [nufesâ’] vezninde) ve اَلتَّيْرَبُ [et-teyreb] (صَيْقَلٌ [saykal] vezninde) ve اَلتَّيْرَابُ [et-teyrâb] (elif ziyâdesiyle) ve اَلتَّوْرَبُ [et-tevreb] (جَوْهَرٌ [cevher] vezninde) ve اَلتَّوْرَابُ [et-tevrâb] (elif ziyadesiyle) ve اَلتِّرْيَبُ [et-tiryeb] (عِثْيَرٌ [‘isyer] vezninde) ve اَلتَّرِيبُ [et-terîb] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Toprağa denir hâk ma’nâsına. Ve تُرَابٌ [turâb]ın cem’i أَتْرِبَةٌ [etribet] gelir أَشْرِبَةٌ [eşribet] vezninde ve تِرْبَانٌ [tirbân] gelir tâ’nın kesriyle. Ve sâ’ir lügât-ı mezkûrenin cem’leri mesmû’ değildir.

اَلتَّرَبُ [et-tereb] (fethateynle) Bir mekân pek topraklı olmak ma’nâsınadır; yukâlu: تَرِبَ الْمَكَانُ تَرَبًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ اِذَا كَثُرَ تُرَابُهُ Ve bir kimsenin eline toprak girmek ma’nâsınadır ki fi’l-hakîka eli toprağa bulanıp topraklı olmaktan 'ibâret yâhûd emelinden hâ’ib ve nevmîd olmaktan kinâyettir; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا صَارَ فِي يَدِهِ التُّرَابُ Ve toprağa yapışmak ma’nâsınadır; bu dahi gerek hakîkî olsun ve gerek şiddet-i fakr u meskenetten toprağa muttasıl olup onun üzerinde yatıp oturmaktan kinâye olsun; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا لَزِقَ بِالتُّرَابِ Kezâlik تَرِبَ الشَّيْءُ derler, bir nesne toprağa bulanıp topraklı hâk-âlûd olsa. Ve تَرِبٌ [terib] ve مَتْرَبٌ [metreb] (مَقْعَدٌ [mak’ad] vezninde) Ümîd ve emelden hâ’ib ve hâsir olmak ma’nâsına isti’mâl olunur; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ تَرِبًا وَمَتْرَبًا اِذَا خَسِرَ Ve fakîr ve bî-nevâ olmak ma’nâsına isti’mâl olunur; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا افْتَقَرَ Ve “Filân kimse aslâ hayr u menfa’at görmeyip dâ’imâ hâ’ib ve hâsir olsun” diye bed-du’â makâmında تَرِبَتْ يَدَاهُ derler, لاَ أَصَابَ خَيْرًا ma’nâsına. Nihâye’de mersûmdur ki işbu تَرِبَتْ يَدَاهُ kavlini 'Arablar, îrâd edip lâkin onunla du’â-yı hakîkî murâd eylemeyip hemân lafzı üzere icrâ ederler, niteki قَاتَلَهُ اللهُ dahi bu minvâl üzeredir ve ba’zen hass ve tahrîd mevki’inde îrâd ederler.

اَلتَّرَبُ [et-tereb] (fethateynle) Bir mekân pek topraklı olmak ma’nâsınadır; yukâlu: تَرِبَ الْمَكَانُ تَرَبًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ اِذَا كَثُرَ تُرَابُهُ Ve bir kimsenin eline toprak girmek ma’nâsınadır ki fi’l-hakîka eli toprağa bulanıp topraklı olmaktan 'ibâret yâhûd emelinden hâ’ib ve nevmîd olmaktan kinâyettir; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا صَارَ فِي يَدِهِ التُّرَابُ Ve toprağa yapışmak ma’nâsınadır; bu dahi gerek hakîkî olsun ve gerek şiddet-i fakr u meskenetten toprağa muttasıl olup onun üzerinde yatıp oturmaktan kinâye olsun; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا لَزِقَ بِالتُّرَابِ Kezâlik تَرِبَ الشَّيْءُ derler, bir nesne toprağa bulanıp topraklı hâk-âlûd olsa. Ve تَرِبٌ [terib] ve مَتْرَبٌ [metreb] (مَقْعَدٌ [mak’ad] vezninde) Ümîd ve emelden hâ’ib ve hâsir olmak ma’nâsına isti’mâl olunur; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ تَرِبًا وَمَتْرَبًا اِذَا خَسِرَ Ve fakîr ve bî-nevâ olmak ma’nâsına isti’mâl olunur; yukâlu: تَرِبَ الرَّجُلُ اِذَا افْتَقَرَ Ve “Filân kimse aslâ hayr u menfa’at görmeyip dâ’imâ hâ’ib ve hâsir olsun” diye bed-du’â makâmında تَرِبَتْ يَدَاهُ derler, لاَ أَصَابَ خَيْرًا ma’nâsına. Nihâye’de mersûmdur ki işbu تَرِبَتْ يَدَاهُ kavlini 'Arablar, îrâd edip lâkin onunla du’â-yı hakîkî murâd eylemeyip hemân lafzı üzere icrâ ederler, niteki قَاتَلَهُ اللهُ dahi bu minvâl üzeredir ve ba’zen hass ve tahrîd mevki’inde îrâd ederler.

اَلتِّرْبُ [et-tirb] (tâ’nın kesriyle) Yaşdaşa denir, لِدَةٌ [lidet] ve hem-zâd ma’nâsına; yukâlu: هَذَا تِرْبُهُ أَيْ لِدَتُهُ Ve sinne temâsül ve tesâvî cihetinden 'azm-ı sadra teşbîh olunmuştur yâhûd türâba vukû’da bi’l-ma’iyye olmak münâsebetine mebnîdir. Ve ekserî mü’enneste isti’mâl olunur; tekûlu: هُوَ تِرْبِي وَهِيَ تِرْبِي أَيْ لِدَتِي

a. 1. Dusty. 2. Frustrated, disappointed, crushed to earth.