اَلْبَيْضُ [el-beyd] (bâ’nın fethi ve yâ’nın sükûnuyla) Cem’i. Ve 'Arabların “هُوَ أَذَلُّ مِنْ بَيْضَةِ الْبَلَدِ” dedikleri kavllerinde بَيْضَةُ الْبَلَدِ den murâd şol devekuşu yumurtasıdır ki onu terk etmiş ola. Ve بَلَدٌ [beled] fethateynle devekuşu yavru çıkardığı yerdir. Ve بَيْضَةٌ [beydat] Hâya yumurtasına da derler, خُصْيَةٌ [husyet] ma’nâsına. Ve her kimsenin havzasına ya’nî taht-ı zabtında olan nesneye de بَيْضَةٌ [beydat] derler. Ve بَيْضَةُ الْقَوْمِ [beydatu’l-kavmi] Kavmin fezâsı, sâha ma’nâsına. Ve بَيْضٌ [beyd] Kezâlik şol veremdir ki atın ön ayağında olur, ya’nî yelden olan şiştir. Asma’î eyitti: Atın ayağında bu makûle hâlet 'uyûb-ı sehledendir; yukâlu: بَاضَتْ يَدُ الْفَرَسِ تَبِيضُ بَيْضًا وَبَاضَتِ الطَّائِرَةُ Ve بَيْضٌ [beyd] Issı gâlib olmağa da derler; yukâlu: بَاضَ الْحَرُّ إِذَا اشْتَدَّ Ve çakır dikeninin dikenleri düşmeğe dahi derler; yukâlu: بَاضَتِ الْبُهْمَى إِذَا سَقَطَتْ نِصَالَهَا Ve ‘Arabların “سَدَّ ابْنُ الْبِيضِ الطَّرِيقَ” dediklerinin vechi budur ki zamân-ı evvelde إِبْنُ بِيضٍ demekle ma’rûf kimse bir yokuşta nâkasın sinirleyip yolu tutmuş idi ve halâyıkın mürûruna mâni’ olmuştu.

اَلْبِيضُ [el-bîd] (bâ’nın kesri ve meddiyle) أَبْيَضُ [ebyad]ın cem’i, gerek ak ma’nâsına olsun gerek kılıç ma’nâsına olsun nitekim 'an-karîb gelir. Ve bu aslında بُيْضٌ idi bâ-i muvahhadenin zammıyla, zammeyi kesreye tebdîl ettiler yâ’yı sıyânet için.

اَلْبُيُضُ [el-buyud] (zammeteynle) Cem’i, yumurtlayıcı tavuklar ma’nâsına, صَبُورٌ [sabûr] ile صُبُرٌ [subur] gibi. Ve بُيُضٌ [bîd] dahi derler bâ’nın kesriyle şol kimse lügati üzere ki رُسُلٌ [rusul]de رُسْلٌ [rusl] der sîn’in sükûnuyla ve bâ’yı meksûr kılmaları yâ’yı sıyânet içindir.