Yeter, o kadar!, fakat (mısır lehçesi).

ad. Dörtten sonra gelen adet, hamse, penç, 5: beş tane, beş kişi; on beş, yirmi beş, yüz beş

ad. Dörtten sonra gelen adet, hamse, penç, 5: beş tane, beş kişi; on beş, yirmi beş, yüz beş

d. Bâ-i mazmûme ile başlar, bâzı Türkçe sıfatların başına girip, te’kîd ve mübalağa beyân eder: بس بتون büs-bütün (بسبتون büsbütün)

اَلْبَسُّ [el-bess] (bâ’nın fethi ve sîn’in sükûnuyla) Davarı âheste sürmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَسَّ الْإِبِلَ بَسًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَاقَهَا سَوْقًا لَيِّنًا Ve بَسِيسَةٌ [besîset] dedikleri ta’âm edinmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَسَّ الرَّجُلُ إِذَا اتَّخَذَ الْبَسِيسَةَ Ve bes bes diye deve kısmını âzâr ile teskîn eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: بَسَّ الرَّجُلُ إِذَا زَجَرَ الْإِبِلَ بِبَسْ بَسْ Ve mevâşîyi etrâf ve eknâfa perâkende ve irsâl eylemek ma’nâsınadır ki ra’y için ederler; yukâlu: بَسَّ الْمَالَ إِذَا أَرْسَلَهَا فِي الْبِلاَدِ وَفَرَّقَهَا Ve taleb eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: بَسَّهُ إِذَا طَلَبَهُ Ve cehd ve tâkat ma’nâsınadır; yukâlu: جَاءَ بِهِ مِنْ بَسِّهِ أَيْ مِنْ جَهْدِهِ Ve yekûlûne جَاءَ بِهِ مِنْ حَسِّهِ وَبَسِّهِ مُثَلَّثَيِ الْأَوَّلِ Ya’nî hâ’nın ve bâ’nın harekât-ı selâsıyla أَيْ مِنْ جَهْدِهِ وَطَاقَتِهِ Ya’nî “Filân şey’i meblag-ı kudretinden getirdi ki gücü ancak ona yetişti.” Ve tekûlu: لَأَطْلُبَنَّهُ مِنْ حَسِّي وَبَسِّي أَيْ مِنْ جَهْدِي وَطَاقَتِي Ya’nî “Kudretim yetiştiği kadar elbette onu taleb ederim.” Ve بَسٌّ [bess] Ehlî olan kediye denir ki yaban kedisine denmez; 'âmme bâ’nın kesriyle telaffuz eder. Müfredi بَسَّةٌ [besset]tir. Ve بَسُّ [bessu] (bâ’nın fethi ve sîn-i müşeddedenin zammıyla) حَسْبُ [hasbu] ma’nâsınadır ki yetişir ve kifâyet eder demektir. 'Alâ-kavlin bu lügat-ı müsterziledir; yukâlu: أَعْطَاهُ حَتَّى قَالَ بَسُّ أَيْ حَسْبُ Şârih der ki lafz-ı Fârisî olan “bes” kelimesinden me’hûzdur. Ve بَسٌّ [Bess] himyer’den bir batn adıdır; kâdî-i Mısr olan Ebû Mihcen Tevbe b. en-Nemir el-Bessî ondandır. Ve بَسٌّ [bess] Bir adamın bir mikdâr mâlı gitmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَسَّ فِي مَالِهِ بَسًّا إِذَا ذَهَبَ شَيْءٌ مِنْ مَالِهِ Ve bir nesneyi rîze rîze hurd haşhâş eylemek ma’nâsınadır; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا﴾ أَيْ فُتِّتَتْ فَصَارَتْ أَرْضًا

اَلْبَسُّ [el-bess] (bâ’nın fethi ve sîn’in teşdîdiyle) Deveyi âheste sürmektir; yukâlu: بَسَسْتُ الْإِبِلَ أَبُسُّهَا بَسًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ Ve بَسٌّ [bess] İrsâl etmeğe de derler; yukâlu: بَسَّ عَقَارِبَهُ إِذَا أَرْسَلَ نَمَائِمَهُ وَآذَاهُ Ve بَسٌّ [bess] Perâkende kılmağa dahi derler; yukâlu: بَسَسْتُ الْمَالَ فِي الْبِلَادِ فَانْبَسَّ إِذَا أَرْسَلْتَهُ فَتَفَرَّقَ فِيهَا Ve بَسٌّ [bess] بَسِيسَةٌ [besîset] kılmağa dahi derler. Ve بَسِيسَةٌ [besîset]nı tefsîri bunun 'akabince zikr olunandır.

(بَ) (ص.)
۱- کافی.
۲- بسیار.