اَلْبَرِيضُ [el-Berîd] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Bir vadî ismidir yâhûd savâb olan يَرِيضٌ [Yerîd] olmaktır yâ-yı tahtiyye ile.

اَلْبُرْدُ [el-burd] (bâ’nın zammıyla) Bir nev’ muhattat ya’nî çubuklu kumaş adıdır; بُرْدٌ [burd]-i Yemânî zebân-zeddir. Cem’i أَبْرَادٌ [ebrâd] gelir ve أَبْرُدٌ [ebrud] gelir ve بُرُودٌ [burûd] gelir. Ve bir nev’ 'abâya denir ki ihrâm gibi bedene bürünürler. Ve bu cem’dir, müfredi بُرْدَةٌ [burdet]tir. Ve hâlen bu diyârlarda hırka ta’bîr ettiğimiz libâsa da بُرْدَةٌ [burdet] ıtlâk olunur; ve minhu’l-meselu: أَيْ يَفْعَلاَنِ فِعْلاً وَاحِدًا” هُمَا فِي بُرْدَةِ أَخْمَاسٍ” Mü’ellifin “خ،م،س” mâddesinde beyânı üzere خِمْسٌ [hims] hâ’nın kesriyle mülûk-i Yemen’den biridir ki بُرْدٌ خِمْسٌ dedikleri ma’rûf kumaşı en evvel o nesc ettirdi ve ‘inde’l-ba’z bir gûne kumaştır ki tûlü beş zirâ’ olur. İki adam birbiriyle kemâl-i muhabbet ü sadâkatle yek-dil ve yek-cihet olduklarında mesel-i mezbûru darb ederler, gûyâ ki ikisi sevb-i vâhid içre yek-vücûddur demektir. Ve yine emsâldendir ki iki kimse muhâsame ve şikâk ve mu’âdâtta şiddet ve yekdîgere îrâs-ı şerr ü mazarrat eyleseler “وَقَعَ بَيْنَهُمَا قَدُّ بُرُودِ يُمَنَةٍ” derler. يُمَنَةٌ [yumenet] yâ’nın zammı ve mîm’in fethiyle يُمَنٌ [yumen] lafzının vâhididir ki Yemen diyârında mensûc kumaşlara denir, be-gâyet kavî ve müstahkem olmakla yırtılması pek düşvâr ve ancak bir hâdise-i 'azîme isâbetine mevkûf olur. Ve بُرْدَةٌ [Burdet] Bir recül ismidir.

iz. ar. Soğuk, ser-mâ

اَلْبَرَدُ [el-bered] (fethateynle) Doluya denir ki gökten yağar, حَبُّ الْغَمَامِ [habbu’l-gamâm] dahi derler ve yukâlu: بُرِدَ الْقَوْمُ عَلَى بِنَاءِ الْمَفْعُولِ إِذَا وَقَعَ بِهِمُ الْبَرَدُ Ve بَرَدٌ [Bered] Bir mevzi’ adıdır.

iz. ar. Yağan dolu. n.

(f. i.) : bilmece, bulmaca; muamma.

(a. i.) : ençok fırtınalı havada yağan dolu.

(a. i.) : soğuk.

(a. i.) : bir çeşit çubuklu kumaş, aba.

اَلْبَرْضُ [el-berd] (قَرْضٌ [kard] vezninde) Azca nesneye denir. Cem’i بِرَاضٌ [birâd] gelir bâ’nın kesriyle ve بُرُوضٌ [burûd] ve أَبْرَاضٌ [ebrâd] gelir; yukâlu: مَا بَقِيَ فِي الْحَوْضِ إَلاَّ بَرْضٌ أَيْ قَلِيلٌ مِنَ الْمَاءِ ve بَرْضٌ [berd] masdar olur, su çeşmeden azca çıkmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَرَضَ الْمَاءُ مِنَ الْعَيْنِ بَرْضًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا خَرَجَ وَهُوَ قَلِيلٌ Ve azca nesne vermek ma’nâsınadır; tekûlu: بَرَضَ لِي مِنْ مَالِهِ بَرْضًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي أَيْ أَعْطَانِي مِنْهُ قَلِيلاً