اَلْبَرَاحُ [el-berâh] (سَحَابٌ [sehâb] vezninde) Aslâ zer’ ve şeceri ve sütre edecek nesnesi olmayan arz-ı müttesi’aya denir. Ve re’y-i münkere ya’nî pek 'azîm olan re’ye ıtlâk olunur ki aslâ pürüzü olmaya. Ve zâhir ve âşikâr olan emr ve mâddeye denir. Ve بَرَاحٌ [Berâh] 'Usvâre b. 'Âmir b. Leys’in vâlidesi ismidir. Ve ona فَارَةُ الْجَبَلِ [fâretu’l-cebel] ıtlâk ederler idi. Ve بَرَاحٌ [berâh] Masdar olur, makâmından zâ’il olup bir geniş sahrâya varmak ma’nâsına; yukâlu: بَرِحَ الرَّجُلُ مَكَانَهُ بَرَاحًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا زَالَ عَنْهُ وَصَارَ فِي الْبَرَاحِ Ef’âl-i nâkısadan olan مَا بَرِحَ bundandır. Ve 'Arabların لاَ بَرَاحَ [lâ berâhe] kavli ki لاَ زَوَالَ [lâ zevâle] demektir, لاَ رَيْبَ [lâ reybe] kelimesi gibidir ki nefy-i cins için olan لاَ ile mansûbdur. Ve لاَ [lâ] لَيْسَ ma’nâsına olmakla ref’i dahi câ’izdir. Ve arslana ve bahâdır kimseye حَبِيلٌ بَرَاحٌ ıtlâkı gûyâ ki şecâ’at ve celâdetlerinden nâşî her biri kemendler ile yerlerinde meşdûd olmakla bir nesneden havf eylemeyip makâmlarında sâbit-kadem oldukları mülâhazasına mebnîdir. Ve بَرَاحٌ [berâh] Gizli iş âşikâr olmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَرِحَ الْخَفَاءُ بَرَاحًا مِنَ الْبَابِ الْمَزْبُورِ إِذَا وَضَحَ اْلأَمْرُ Şârihin beyânına göre bu kelâm meseldir ki bir iş âşikâreye çıktıkta 'Arablar بَرِحَ الْخَفَاءُ derler, زَالَتِ الْخُفْيَةُ وَوَضَحَ اْلأَمْرُ ma’nâsına.

اَلْبَرْهُ [el-berh] (bâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Bir adamın vücûdu 'alîl ve mütegayyir olduktan sonra yine ifâkat-ı tâmme bulup ten-dürüst olmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَرِهَ الرَّجُلُ بَرْهًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا ثَابَ جِسْمُهُ بَعْدَ عِلَّةٍ Ve bir adamın teni beyâz olmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَرِهَ الرَّجُلُ إِذَا ابْيَضَّ جِسْمُهُ

اَلْبِرَحُ [el-birah] (عِنَبٌ ['ineb] vezninde) Bir kimseyi renc ve mihnete dûçâr eden şey’e denir; yukâlu: أَمْرٌ بِرَحٌ أَيْ مُبَرِّحٌ مُشَدِّدٌ

بِرْحٌ [Birh] (هِنْدٌ [hind] vezninde) İbn 'Uskur’dur ki ashâbdandır. Ve عُسْكُرٌ [‘uskur] بُرْقُعٌ [burku’] veznindedir.

اَلْبُرْحُ [el-Burh] (bâ’nın zammıyla) Bir batn adıdır. Muhaddisînden Sevâde b. Ziyâd el-Burhî ondandır.

اَلْبَرْحُ [el-berh] Şiddet; yukâlu: لَقِيتُ مِنْهُ بَنَاتِ بَرْحٍ وَبَنِي بَرْحٍ

اَلْبُرَحُ [el-burah] (bâ’nın zammı ve râ’nın fethiyle) Cem’; yukâlu: هَذِهِ بُرْحَةٌ مِنَ الْبُرَحِ إِذَا كَانَتْ مِنْ خِيَارِ الْإِبِلِ