اَلْبَذِيرُ [el-bezîr] كَثِيرٌ [kesîr] vezninde ve ona itbâ’an isti’mâl olunur; yukâlu: كَثِيرٌ بَذِيرٌ

اَلْبَزْرُ [el-bezr] (bâ’nın fethi ve zâ-yı mu’cemenin sükûnuyla) Mutlakâ yere ekilecek nebâtın tohumuna denir ki murâd bukûl ve reyâhîn tohumu olacaktır, niteki بَذْرٌ [bezr] mâddesinde beyân olundu. Cem’i بُزُورٌ [buzûr] gelir. Ve بَزْرٌ [bezr] Tencere havâyicine denir, biber ve nohud ve kemmûn ve sâ’ir gibi, تَابَلٌ [tâbel] ma’nâsına. Bunun cem’i أَبْزَارٌ [ebzâr] ve أَبَازِيرُ [ebâzîr] gelir, zâhiren cem’ü’l-cem’dir. Ve bu iki ma’nâda bâ’nın kesriyle de lügattir, pes feth efsahtır. Ve بَزْرٌ [bezr] Velede ıtlâk olunur; yukâlu: مَا أَكْثَرَ بَزْرَهُ أَيْ وَلَدَهُ Ve burundan akan sümüğe denir, مُخَاطٌ [muhât] ma’nâsına. Ve بَزْرٌ [bezr] Masdar olur, vurmak ma’nâsına; yukâlu: بَزَرَهُ بَزْرًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا ضَرَبَهُ Ve tohum ekmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَزَرَ الْبُذُورَ بِمَعْنَى بَذَرَهَا Ve sümkürmek ma’nâsınadır; yukâlu: بَزَرَ الرَّجُلُ إِذَا امْتَخَطَ Ve doldurmak ma’nâsınadır; yukâlu: بَزَرَ الْإِنَاءَ إِذَا مَلَأَهُ Ve tencereye havâyic komak ma’nâsınadır; yukâlu: بَزَرَ الْقِدْرَ إِذَا أَلْقَى الْأَبْزَارَ فِيهَا

Tohum, fide. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; çekirdek, asıl, çarçur etme, ekin ekme, ekme metodu, sebep, nesil, köken, mikrop.

اَلْبَذَرُ [el-bezer] (fethateynle) Zikr olunan تَبْذِيرٌ [tebzîr]den me’hûzdur, شَذَرَ [şezere] kelimesine mürekkeben isti’mâl olunur ki o dahi teferruk ma’nâsından masûgdur, müteferrik ma’nâsına müsta’mellerdir; yukâlu: تَفَرَّقُوا شَذَرَ بَذَرَ أَيْ فِي كُلِّ وَجْهٍ يَعْنِي مُتَفَرِّقِينَ فِي كُلِّ جِهَةٍ Ve terkîb-i mezbûr hâl mevki’indedir ve cüz’eyni mebnîdir, zîrâ cüz’-i sânî harf-i 'atf-ı takdîrîyi mutazammındır. Ve bunlarda şîn’in ve bâ’nın kesriyle de zebân-zeddir. Ve terkîb merkûm ve وَقَعُوا حَيْصَ بَيْصَ Ve لَقِيتُهُ كَفَّةَ كَفَّةَ وَصَحْرَةَ بَحْرَةَ ve تَفَرَّقُوا شَغَرَ بَغَرَ terkîbleri zikr olunan vech üzeredirler ve gâhca bâ’yı mîm’e ibdâlle شَذَرَ مَذَرَ dahi derler.

İsraf etmek. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; boş yere harcamak, aşırı harcamak, saçıp savurmak, müsriflik etmek, saçmak.

(a. i. c. : büzûr) : tohum, ekilecek tane.

(a. s.) : geveze.

(a. i.) : gevezelik.

(a. i.) : tohum, ekilecek tane. (bkz. : bezr).

iz. ar. cm.: büzûr. 1. Tohum, ekilecek tane. 2. Keten tohumu: bezir yağı. 3. Keten tohumu yağı: bezir isi mürekkep.