اَلْعُنْقُ [el-'unk] ('ayn’ın zammı ve zammeteynle) ve اَلْعَنِيقُ [el-'anîk] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) ve اَلْعُنَقُ [el-'unak] (صُرَدٌ [surad] vezninde) Boyuna denir, جِيدٌ [cîd] ma’nâsına. Müzekker ve mü’ennes olur; cem’i أَعْنَاقٌ [a’nâk]tır. Ve عُنُقٌ ['unuk] Nâstan bir gürûha ıtlâk olunur; tekûlu: أَتَانِي عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ أَيْ جَمَاعَةٌ Ve rü’esâ-yı kavme ıtlâk olunur; yukâlu: هُوَ عُنُقُ قَوْمِهِ أَيْ رَئِيسُهُمْ وَهُمْ أَعْنَاقٌ أَيْ أَشْرَافٌ Ve عُنُقُ الْكَرِشِ ['unuku’l-keriş] işkenbenin esfelinden 'ibârettir ki murâd göden bağırsağının aşağısıdır. Ve عُنُقُ الْخَيْرِ [‘unuku’l-hayr] birr ve hayr ve haseneden bir kıt’aya ıtlâk olunur; yukâlu: لِفُلَانٍ عُنُقٌ مِنَ الْخَيْرِ أَيْ قِطْعَةٌ مِنْهُ ve minhu’l-hadîsu: “اَلْمُؤَذِّنُونَ أَطْوَلُ النَّاسِ أَعْنَاقًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ” أَيْ أَكْثَرُهُمْ أَعْمَالًا أَوْ رُؤَسَاءُ لِأَنَّهُمْ يُوصَفُونَ بِطُولِ الْعُنُقِ وَرُوِيَ بِكَسْرِ الْهَمْزَةِ أَيْ إِسْرَاعًا إِلَى الْجَنَّةِ Ya’nî “Yevm-i kıyâmette mü’ezzin zümresi cümleden ezyed a’mâl-ı hasene kıt’alarına mazhar olarak mahşûr olurlar.” Ba’zılar eşrâf ve sâdât ma’nâsına haml eylemekle ümmet-i Muhammed beyninde eşrâf ve sâdât olarak haşr olunurlar demek olur, zîrâ ‘Arablar rü’esâ’ ve a’yânı tûl-iأَعْنَاقٌ [a’nâk]la tavsîf ederler. Ve lafz-ı mezbûr hemzenin kesriyle de mervî olmakla isrâ’ ma’nâsına olmağın cümleden ziyâde cennete sür’at eden tâ’ife mü’ezzin gürûhu olur demek olur. Ve bunda altı gûne vech dahi zikr ederler, şürûh-ı kütüb-i ehâdîste mebsûttur. Ve 'Arablar عُنُقٌ ['unuk] ile bir nesnenin evvelinden kinâye ederler, meselâ كَانَ ذَلِكَ عَلَى عُنُقِ الدَّهْرِ derler, عَلَى قَدِيمِ الدَّهْرِ ma’nâsına ve هُمْ عُنُقٌ إِلَيْكَ derler onlar sana mâ’il ve muntazırlardır diyecek yerde, zîrâ boyun medâr-ı meyl ü teveccüh ü intizârdır.