اَلْجَلْزُ [el-celz] (cîm’in fethi ve lâm’ın sükûnuyla) Bir nesneyi dürmek ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَ الشَّيْءَ جَلْزًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا طَوَاهُ Ve burmak ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَهُ إِذَا لَوَاهُ Ve bir nesneyi çekip sündürmek ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَهُ إِذَا مَدَّهُ Şârih der ki cemî’-i nüshalarda gerçi وَالْمَدُّ ‘unvânında mersûm olup lâkin cümle-i ümmehâtta وَالْعَقْدُ ‘ibâretiyle müsebbet olmakla düğümlemek ma’nâsına olur. Ve nez’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَهُ إِذَا نَزَعَهُ Ve جَلْزٌ [celz] سَوْطٌ أَصْبَحِيٌّ [savtu Asbahiyy] ya’nî Asbah nâm emîre mensûb olan bir nev’ kamçının ucuna sarılan sinire denir. Ve bıçak ve kamçı makûlesinin sapını deve siniriyle sarıp bağlamak ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَ مَقْبِضَ السِّكِّينِ وَغَيْرِهِ جَلْزًا إِذَا حَزَمَهُ بِعِلْبَاءِ الْبَعِيرِ Ve جَلْزٌ [celz] Kamçının mu’zamına denir. Ve mızrak temreninin dibinde olan değirmi halkaya denir. Ve جَلْزٌ [celz] ve جَلِيزٌ [celîz] Sür’atle bir yere gitmek ma’nâsınadır; yukâlu: جَلَزَ فِي الْأَرْضِ جَلْزًا وَجَلِيزًا إِذَا ذَهَبَ مُسْرِعًا Ve kamçının sapına denir, el yapışacak yeridir.