اَلظُّلْمَةُ [ez-zulmet] (zây’ın zammıyla ve zammeteynle) ve اَلظَّلْمَاءُ [ez-zalmâ’] (صَحْرَاءُ [sahrâ’] vezninde) ve اَلظَّلَامُ [ez-zalâm] (سَحَابٌ [sehâb] vezninde) Karanlığa denir; yukâlu: عَلَتِ الظُّلْمَةُ وَالظُّلُمَةُ وَالظَّلْمَاءُ وَالظَّلَامُ وَهُوَ ذَهَابُ النُّورِ Şârih der ki nûr ile zulmet beynlerinde tekâbülü’l-'adem ve’l-meleke vardır, zîrâ ظُلْمَةٌ [zulmet] عَدَمُ النُّورِ عَمَّا مِنْ شَأْنِهِ أَنْ يَسْتَنِيرَ ile mu’arreftir, niteki mü’ellif ‘indinde dahi marzî budur. Ve ba’zılar nûra münâfî ‘arz ile ta’rîf eylemekle ona göre tekâbül-i tezâdd olur, niteki mevt ve hayât dahi bu resmedir. İntehâ. Ve ظَلْمَاءُ [zalmâ’] Sıfat olur; yukâlu: لَيْلَةٌ ظَلْمَاءُ أَيْ شَدِيدَةُ الظُّلْمَةِ وَيُقَالُ لَيْلٌ ظَلْمَاءُ وَهُوَ شَاذٌّ كَمَا حُكِيَ لَيْلٌ قَمْرَاءُ Bunlarda لَيْلٌ [leyl] لَيْلَةٌ [leylet] makâmına vaz’ olunmuştur.