ye. i. [ar. yâ’. is.] Türkçe elif-bânın otuzbirinci ve son harfidir. Tertib-i aslı olan ebced sırasında onuncu harf olmakla rakam gibi istimâlinde 10 adedine muâdildir. Şekl-i İbrânîsi (י) ve şekl-i Süryânîsiܝ) ) olup, Yunanî ve Latin elif-bâlarında Ι sûretini almıştır ki cümlenin müşâbehetleri zâhirdir. Bazen harf sûretinde [ياز yaz, ير yer, يوق yok, پى pey, هاى hây gibi] ve bazen hareke gibi telaffuz olunur; Arabîde bu ikinci takdirde harf-i medd denilip kesreyi takviye ve temdîd eder: اديب edîb, برى berî gibi, ve bazen kelimenin âhirinde “elif-i maksûre” nâmıyla “ا elif” gibi okunur ki bu kabîlden olan kelimeler lisânımızda ekseriya elif ile yazılır: دعوى dava, مولى mevlâ gibi. Fârisî kelimelerde dahi memdûd okunur: پير pîr, اين în gibi. Türkçede ise âdeta esre yerini tutup temdîd olunmaz ve ince heceli kelimelerde ince yani kesre-i hafife, ve kalın heceli kelimelerde kalın yani kesre-i sakîle okunur: كيم kim, ايپ ip, چیل çil, قيل kıl, قيش kış, قالين kalın gibi. Kesre-i sakîle, mâ kabline göre bazen zamme-i makbûze-i sakîle ve kesre-i hafife dahi zamme-i makbûze-i hafife telaffuzuna takarrüb eder: قوزى kuzu (قوزو kuzu), بورى boru (بورو boru), اولغين olgun (اولغون olgun); بيلير bilir (بيلور bilür), كلير gelir (كلور gelür) gibi. Esâsen meksûr olan birçok kelimât-ı Türkiye el-yevm bizce meftûh kullanıldığı halde hâlâ “ى ye” ile yazılmaktan kurtulamıyor: ايل il (el), ايلچى elçi, ايرمك ermek, ايركن erken, ايتمك etmek gibi. Diğer bazı kelimelerde de esâsen hemze olan ilk harf “ى ye” ye kalb olmuştur: ييل yıl, ييلان yılan gibi. Asılları ايل il ve ايلان ilandır.

d. “يا yâ” edatının muhaffifi olup başlıca zarûret-i vezinden dolayı kullanılır: ye dünyada açıp bu dîde-i bînâyı neylersin.

dative suffix to words ending with a vowel. To; towards.

Alt. of Ye

An eye.

The plural of the pronoun of the second person in the
nominative case.

Yea; yes.