iz. ar. 1. Toprak, türab, hâk: تحت الثراء tahte’s-serâ = yer altında; طاب ثراه tâbe serâhu = toprağı temiz olsun, Allah rahmet eyleye. 2. Yer, arz, zemin: اين الثرا و الثريا eyne’s-serâ ve’’s-süreyyâ.

iz. ar. [Arabîde müennestir.] bkz. ثرا serâ.

sıf. fa. [“serâyîden” fiilinden ims. olup, str. teşkiline girer] tagannî eden, terennüm eden: نغمه سرا nağme-serâ = nağme-perdâz.

اَلشَّرَى [eş-şerâ] (عَصَا ['asâ] vezninde) Kurdeşeni dedikleri gicik zahmetine denir, insânın bedeninde ekserî def’aten hâdis olur bir marazdır; hurde hurde ve kızıl kızıl sûzişli besrelerdir ve derdi gecelerde ziyâde ve müştedd olur, sebebi ıssı buhârdır ki bedende def’aten severân eder; yukâlu: أَصَابَهُ الشَّرَى أَيْ بُثُورٌ صِغَارٌ حُمْرٌ حَكَّاكَةٌ مُكْرِبَةٌ Ve شَرَى [şerâ] Masdar olur, nâs beyninde şerr ve fitne şerârelenmek ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَى الشَّرُّ بَيْنَهُمْ شَرًى إِذَا اسْتَطَارَ Kurdeşeni olmak ma’nâsından me’hûzdur. Ve şimşek çakmak ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَى الْبَرْقُ إِذَا لَمَعَ Ve hışma gelmek ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَى الرَّجُلُ إِذَا غَضِبَ Ve önegülük ve yanazlık eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَي الرَّجُلُ إِذَا لَجَّ Ve kurdeşeniye uğramak ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَى جِلْدُهُ إِذَا خَرَجَ عَلَيْهِ الشَّرَى Ve at eşip yürümekte fütûrsuz mübâlaga ve ikdâm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: شَرَى الْفَرَسُ فِي سَيْرِهِ إِذَا بَالَغَ فِيهِ

s. See سرای .

اَلثَّرَى [es-serâ] (sâ’nın fethi ve elifin kasrıyla) Nem-nâk olan toprak.

اَلثَّرَيَانِ [es-sereyân] (fethateynle) Tesniyesidir; yukâlu: اِلْتَقَى الثَّرَيَانِ Ve ثَرَيَانِ [sereyân]la maksûd yağmurla nem-nâk olan topraktır, ya’nî “Yağmur ka’r-ı zemîne te’sîr edip nem-nâk olan toprağa erişti.” Ve ‘Arab tâ’ifesi “شَهْرٌ ثَرَى وَشَهْرٌ تَرَى وَشَهْرٌ مَرْعَى” derler, ya’nî “Bir ay yağmur yağıp yer nem-nâk olur ve bir ay nebâtât zuhûr edip ona rü’yet-i basar vâki’ olur ve bir ayda dahi nebâtât uzayıp mer’â olmağa sâlih olur.” Ve ثَرَى [serâ] Mesrûr olmağa dahi derler; yukâlu: ثَرِيَ بِذَلِكَ يَثْرَى بِهِ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا فَرِحَ وَسَرَّ Ve bu Asma’î rivâyetidir. Ve ثَرَى [serâ] Çok olmak ma’nâsına dahi gelir; yukâlu: ثَرِيَ الْقَوْمُ يَثْرَوْنَ مِنَ الْبَابِ الْمَذْكُورِ إِذَا كَثُرُوا وَنَمَوْا Ve mâl ziyâde olmak ma’nâsına dahi gelir; yukâlu: ثَرِيَ الْمَالُ يَثْرَى إِذَا كَثُرَ Ve ثَرِيَ [seriye] كَثَّرَ ma’nâsına dahi gelir, Ebû 'Amr rivâyeti üzere; yukâlu: ثَرَى اللهُ الْقَوْمَ أَيْ كَثَّرَهُمْ Ve kavm üzerine ziyâde gelmeğe dahi derler; yukâlu: ثَرَوْنَا الْقَوْمَ أَيْ كُنَّا أَكْثَرَ مِنْهُمْ