iz. ar. [hisâb’dan if. ifti‘âl] 1. Vaktiye ihtisâb memuru, şehre ithal olunup satılan mevâddan resm alan memur, ihtisâbcı. 2. Abbâsîler zamanlarında şehrin zabt u rabtına ve evzân ve ekyâlin (ölçülerin ve tartıların) tam olmasına, velhâsıl belediye ve polis vazâifine bakan memur, şahne.

a. & s. 1. Who calculates; hence. 2. An assessor and collector of excise duties; the police official who has charge of weights, measures, provisions, etc.

اَلْمُحْتَسِبُ [el-muhtesib] (mîm’in zammı ve sîn’in kesriyle) إِحْتِسَابٌ [ihtisâb] eden kimse; yukâlu: فُلَانٌ مُحْتَسِبُ بَلَدِهِ وَلَا يُقَالُ مُحْسِبُ بَلَدِهِ Ve bir kimsenin büyük oğlu yâhûd kızı fevt olsa: إِحْتَسَبَ فُلَانٌ ابْنًا لَهُ أَوْ بِنْتًا لَهُ derler, ammâ kaçan küçücük kızı yâ oğlu fevt olsa: إِفْتَرَطَهُ derler. Ve إِفْتِرَاطٌ [iftirât] menzile ileri azıkçı göndermektir.