(a. i. tulû’dan c. : matâli’) : 1) tulü’ edecek, doğacak yer. 2) Güneş ve şâir yıldızların doğması. 3) ed. kasîde veya gazelin kafiyeli olan ilk beyti. Hüsn-i matla’ : ed. gazelde matla’dan sonra gelen güzel renkli beyit,

اَلطُّلُوعُ [et-tulû’] (قُعُودٌ [ku’ûd] vezninde) ve اَلْمَطْلَعُ [el-matla’] (مَقْعَدٌ [mak’ad] vezninde) ve اَلْمَطْلِعُ [el-matli’] (مَنْزِلٌ [menzil] vezninde) Yıldız ve güneş zuhûr eylemek ma’nâsınadır ki doğmak ta’bîr olunur; yukâlu: طَلَعَ الْكَوْكَبُ وَالشَّمْسُ طُلُوعًا وَمَطْلَعًا وَمَطْلِعًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا ظَهَرَ Ve طُلُوعٌ [tulû’] Bir nesneye vâkıf olup bilmek ma’nâsına müsta’meldir, gûyâ ki o nesneye müsta’lî olmakla zabt eylemiş olur; yukâlu: طَلَعَ عَلَى الْأَمْرِ طُلُوعًا إِذَا عَلِمَهُ Ve nâgehânî çıkagelmek ma’nâsına müsta’meldir; tekûlu: طَلَعَ فُلاَنٌ عَلَيْنَا طُلُوعًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّالِثِ أَيْ أَتَانَا يَعْنِي هَجَمَ وَفَاجَأَ Ve عَنْ ile gâ’ib olmak ma’nâsına müsta’mel olur ki zıdd olur; yukâlu: طَلَعَ عَنْهُمْ إِذَا غَابَ Lâkin zıddiyyeti manzûrun fîhtir. Ve çocuğun dişleri yarıp uçları belirmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَلَعَتْ سِنُّ الصَّبِيِّ إِذَا بَدَتْ شَبَاتُهَا Ve bir yere yetişmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَلَعَ أَرْضَهُمْ إِذَا بَلَغَهَا Ve hurmânın tomurcuğu çıkıp görünmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَلَعَ النَّخْلُ إِذَا خَرَجَ طَلْعُهُ Ve bir kimse kendi diyârına kasd ve 'azîmet eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَلَعَ بِلاَدَهُ إِذَا قَصَدَهَا Ve yüksek mahalle çıkmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: طَلَعَ الْجَبَلَ وَطَلِعَ طُلُوعًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالرَّابِعِ إِذَا عَلاَهُ