iz. ar. 1. Yay, keman. 2. rt. [hendesede] muhît-i dâirenin bir kısmı. 3. ht. Mıntıkatü’lburûcda burûc-ı isnâ aşaradan bir burc ki şems, teşrîn-i sânîde bu burca dâhil olur: burc-ı kavs.

اَلْقَوْسُ [el-kavs] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Ma’lûmdur ki yaya denir. Mü’ennestir, kalîlen müzekker olur. Musaggarında قُوَيْسَةٌ [kuveyset] ve قُوَيْسٌ [kuveys] denir. Cem’i قِسِيٌّ [kisiyy] gelir kâf’ın kesriyle ve قُسِيٌّ [kusiyy] gelir kâf’ın zammıyla, ikisi de قُوُوسٌ [kuvûs] lafzından maklûbdur ve أَقْوَاسٌ [akvâs] ve قِيَاسٌ [kiyâs] gelir. Ve قَوْسٌ [kavs] Arşına ve endâzeye denir ذِرَاعٌ [zirâ’] ma’nâsına, mezrû’ kendisiyle takdîr ve kıyâs olunduğu için; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى﴾ أَيْ قَدْرَ قَوْسَيْنِ عَرَبِيَّتَيْنِ أَوْ قَدْرَ ذِرَاعَيْنِ Ve قَوْسٌ [kavs] Kavsaranın ve sepetin dibinde kalan hurmâ bakiyyesine ıtlâk olunur ki cevânibinde kavs şeklinde kalır; yukâlu: مَا فِي الْجُلَّةِ إِلاَّ قَوْسٌ وَهِيَ مَا بَقِيَ مِنَ التَّمْرِ فِي أَسْفَلِهَا Ve felekte bir burcun ismidir ki kavs burcu ta’bîr olunur. Ve قَوْسٌ [kavs] Masdar olur, sebk ve takaddüm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَاسَهُمْ يَقُوسُهُمْ قَوْسًا إِذَا سَبَقَهُمْ Ve takdîr ve kıyâs eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَاسَ الشَّيْءَ بِغَيْرِهِ قَوْسًا إِذَا قَدَّرَهُ عَلَى مِثَالِهِ كَمَا يُقَالُ قَاسَهُ يَقِيسُهُ قَيْسًا

اَلْقَوْسُ [el-kavs] Yay, kemân ma’nâsına, tezkîri ve te’nîsi câ’izdir. Ve قَوْسٌ [kavs] Arşına dahi derler, ذِرَاعٌ [zirâ’] ma’nâsına, مَذْرُوعٌ [mezrû’] arşınla kıyâs olduğu için. Ve قَوْسٌ [kavs] Gökte bir burcun dahi ismidir.