(a. i.) : ezme, kırma; zaptetme.

اَلْقَمْعُ [el-kam’] (جَمْعٌ [cem’] vezninde) مِقْمَعَةٌ [mikme’at] ile vurmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَهُ قَمْعًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا ضَرَبَهُ بِالْمِقْمَعَةِ Ve zelîl ve makhûr eylemek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَمَعَ فُلاَنًا إِذَا قَهَرَهُ وَذَلَّلَهُ Ve nesne akıtacak kabın ağzına huni komak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ الْوَطْبَ إِذَا وَضَعَ فِي رَأْسِهِ قِمْعًا Ve bir adamı veche ve maksadından sarf eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ فُلاَنًا إِذَا صَرَفَهُ عَمَّا يُرِيدُهُ Ve bir adamın başına vurmak ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَهُ إِذَا ضَرَبَهُ رَأْسَهُ Ve bir nesne içre girmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ فِي الشَّيْءِ إِذَا دَخَلَ Ve ot kısmını soğuk çalmakla bastırıp sindirmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ الْبَرْدُ النَّبَاتَ إِذَا رَدَّهُ وَأَحْرَقَهُ Ve kapta olan meşrûbu şiddetle içmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ مَا فِي السِّقَاءِ إِذَا شَرِبَهُ شُرْبًا شَدِيدًا Ve meşrûb yutmaksızın hemân boğazdan kayıp gitmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَمَعَ الشَّرَابُ إِذَا مَرَّ فِي الْحَلْقِ مَرًّا بِغَيْرِ جَرْعٍ Ve قَمْعُ السَّمْعِ [kam’u’s-sem’] Bir adamın sözüne hamûş olarak kulak tutup dinlemekten ‘ibârettir; yukâlu: قَمَعَ سَمْعَهُ لِفُلاَنٍ إِذَا أَنْصَتَ لَهُ Ve قَمْعٌ [kam’] Huniye denir ki onunla gülâb-dân makûlesine gülâb ve dühn gibi nesneler vaz’ ederken ağzına korlar; yukâlu: جَعَلَ عَلَيْهِ الْقَمْعَ وَهُوَ مَا يُوضَعُ عَلَى فَمِ الْإِنَاءِ يَنْصَبُّ فِيهِ الدُّهْنُ وَغَيْرُهُ Ve hurmâ dânesinin dibinde pul gibi yapışık nesneye denir ki hurmânın takye ve tâcı menzilindedir. Ve قَمْعٌ [kam’] Tohme ve imtilâ’ ma’nâsınadır; tekûlu: أَخَذَنِي الْقَمْعُ أَيِ التُّخَمَةُ

اَلْقَمْعُ [el-kam’] (kâf’ın fethi ve mîm’in sükûnuyla) Zikr olunan çevgân ile vurmak. Ve kahr ve galebe etmeğe dahi derler. Ve قَمْعٌ [kam’] Şîşenin meselâ ağzına huni komağa dahi derler içine yağ yâhûd gül-âb komak için; tekûlu: قَمَعْتُ الْوَطْبَ إِذَا وَضَعْتَ فِي رَأْسِهِ الْقِمْعَ Ve وَطَبٌ [vatb] tâ-i mühmelenin sükûnuyla tuluma [derler]. Ve قِمْعٌ [kim’] (kâf’ın kesriyle) Huniye derler, 'alâ-mâ se-yecî’u.