i. [“کوراك kûrâk” yazmakta mana yoktur.] 1. Yerde bulunan toprak ve kum ve gübre ve kül gibi şeyleri kürümeye, yani kazıyarak sürmeye mahsus, demirden veya tahtadan yassı ve uzun saplı bir âlet ki, sapıyla ileriye itilerek kullanılır: kazma kürek = kazma ile onun kazdığı toprağı toplayıp atmaya mahsus demir kürek. Harman küreği = hubûbâtı savurmaya mahsus tahta kürek. Ekmekçi, fırıncı küreği = ekmeği fırının içine koyup çıkarmaya mahsus pek uzun saplı tahta kürek. 2. Ateşten kor ve kül çıkarmaya mahsus sapıyla beraber yek-pâre küçük demir âlet: maşa kürek; ateş küreği; mutfak küreği = daha büyüğü. 3. Kayık, sandal ve vaktiyle küçük gemileri dahi yürütmeye mahsus, ucu yassı ve sapı yuvarlakça kalın tahta âlet ki teknenin kenarına çivi ile iliştirilip beheri veya her çifti bir kayıkçı tarafından kullanılır: kayık küreği, kayıkçı küreği, kürek çekmek = kürek kullanarak kayık yürütmek. 4. Vaktiyle beylik gemilerde kürek çekmek hizmet-i zecriyyesi ki cinâyetle müttehem olanlara verilir bir ceza idi ve el-yevm pranga ile müterâdif gibidir: kürekle mahkûm; on beş sene müddetle kürek cezâsına, küreğe vaz’ına hükm olundu.

s. 1. A wooden, iron, or metal shovel. 2. A baker’s peel. 3. An oar; a paddle. 4. The galleys, as a punishment; imprisonment with hard labor.