iz. ar. cm: kavâmîs. [belki yu. oχεαυός’tan] 1. Deniz, bahr, yemm, deryâ. n. 2. Lûgat kitabı, bir lisânın kâffe-i lûgatını ve şerh ve tefsîrlerini hâvî kitap. [asıl fîrûzâbâdî’nin lisân-ı arabînin lûgatını hâvî olan meşhur eserinin ismi olup, şöhretine binâen, bi’t-ta’mîm ale’l-ıtlâk lûgat kitabı manasıyla da kullanılmıştır. Fârisî’de “ferheng” gibi: ] kâmus-ı arabî, kâmus-ı türkî, kâmus-ı fransevî, kâmusu’l-a’lâm.

اَلْقَامُوسُ [el-kâmûs] ('alâ-vezni اَلْكَافُور [el-kâfûr]) Deryânın ortası; yukâlu: هَذَا قَامُوسُ الْبَحْرِ أَيْ وَسَطُهُ وَمُعْظَمُهُ Ve med ve cezr hadîs-i şerîfinde buyurulmuştur: “مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِقَامُوسِ الْبَحْرِ كَلَّمَا وَضَعَ رِجْلَهُ فِيهِ فَاضَ فَإِذَا رَفَعَهَا غَاضَ” Ya’nî “Deryâya mü’ekkel olan melek deryâya ayak bassa taşar, ayağın kaldırsa çekilir.” Ve مَدٌّ [medd] su taşmağa ve جَزْرٌ [cezr] çekilmeğe derler.