a. That cleaves, rifts, splits.

اَلْقَافُ [el-kâf] ('alâ-vezni اَلْحَال [el-hâl]) Kezâlik götürü boyun ma’nâsına; yukâlu: أَخَذْتُهُ بِقُوفِ رَقَبَتِهِ وَبِقَافِ رَقَبَتِهِ مِثْلُ صُوفِ رَقَبَتِهِ أَيْ بِرَقَبَتِهِ جَمْعَاءَ

اَلْكَافُ [el-kâf] (حَالٌ [hâl] vezninde) Hurûf-ı hecâdandır. Ve harf-i ma’nâdan harf-i cerr olur, teşbîh ma’nâsına delâlet eder. Ve ‘inde’l-ba’z ta’lîl için dahi gelir; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً﴾ أَيْ لِأَجْلِ إِرْسَالِي ve kavluhu ta’âlâ: ﴿وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَيكُمْ﴾ أَيْ لِأْجَلِ هِدَايَتِهِ لَكُمْ Ve isti’lâ için gelir ki عَلَى mürâdifi olur; tekûlu: كُنْ كَمَا أَنْتَ عَلَيْهِ أَيْ عَلَى مَا أَنْتَ عَلَيْهِ Ve كَيْفَ أَنْتَ kavlinin cevâbında denilen كَخَيْرٍ lafzındaki kâf dahi عَلَى ma’nâsınadır ki عَلَى خَيْرٍ demektir. Ve mübâderet için gelir مَا lafzına muttasıl oldukta; tekûlu: سَلِّمْ كَمَا تَدْخُلُ وَصَلِّ كَمَا يَدْخُلُ الْوَقْتُ Ve bu teşbîh fürû’undandır; lisânımızda dahi hemân içeri girdiğin gibi selâm ver ve hemân vakt girdiği gibi namâzı kıl ta’bîr olunur. Ve ba’zen tevkîd ifâdesi için ziyâde kılınır; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ﴾ Ve gâh olur ki مِثْلٌ kelimesine mürâdif ism-i cârr olur, ‘alâ-kavlin bu mahal zarûrete mahsûstur. İşbu “يَضْحَكْنَ عَنْ كَالْبَرَدِ الْمُنْهَمِّ” mısrâ’ında olduğu gibi ki عَنْ مِثْلِ الْبَرَدِ demektir. Ve gâhca zamîr-i mansûb ve zamîr-i mecrûr olur, ke-mâ fî kavlihi ta’âlâ: ﴿مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ﴾ Ve ism-i işârete lâhık harf-i ma’nâ olur, ke-kavlike كَذَلِكَ ve تِلْكَ Ve gâh olur ki zamîr-i munfasıl-ı mansûba lâhık olur, إِيَّاكَ ve إِيَّاكُمَا gibi. Ve ba’zı esmâ’ ve ef’âle lâhık olur, حَيَّهَلَكَ ve رُوَيْدَكَ ve اَلنَّجَاكَ gibi. Ve أَخْبِرْنِي ma’nâsına olan; أَرَأَيْتَكَ kelimesine lâhık olur; tekûlu: أَرَأَيْتَكَ هَذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ أَيْ أَخْبِرْنِي Mütercim der ki bu ma’nâ mecâz-ı mürsele mebnî isti’âredir, zîrâ rü’yet ikvâ-yı sebeb-i ihbârdır. Ve fehm talebine mevzû’ edât-ı zikr ve talebe mevzû’ sîga-i emr irâde olunmuştur.

vulg. kef, The letter ك.

اَلْقَافُ [el-kâf] Hurûf-ı hecâdan bir harftir. Ve قَافٌ [kâf] Küre-i arzı muhît olan dağın ismidir. Ba’zılar 'indinde mâddesi yeşil zümürrüddendir. Rûy-i zemînde bir belde yoktur illâ ki onda o dağın 'ırkı sârîdir. Ve ona bir melek mü’ekkeldir. Hazret-i Hak celle ve 'alâ bir kavmi hasf ile helâk eylemek murâd ettikde o firişteye emr buyurup o 'ırkı tahrîk eylemekle kavm-i merkûmu hasf ve ihlâk eder. Şârih der ki o firiştenin ismi Salsâ’îl’dir. Ve ba’zılar 'indinde قَافٌ [kâf] kur’ân-ı kerîm’in ismidir. Mütercim der ki Yûnân kitâblarında dahi قَافٌ [kâf] ki küre-i arzı muhît olan dağın ismi olmak üzere mersûmdur, Yûnânî de dahi قَافٌ [kâf] ıtlâk olunur. Ve Kûh-ı Elbürz قَافٌ [kâf]tan bir kıt’a olmak üzere mersûmdur. Ve sûre-i kâf evvelinde müfessirîn ma’ânî-i 'adîde dahi beyân eylemişlerdir.

iz. ar. Anka ve nâm-ı diğerle simurg nâm cesîm tayr-ı mevhûmun mahall-i ikâmeti olmak üzere, masallarda mezkûr bir dağın ismi olup, eski İranîler’in simurgun (Elbruz) dağında yaşadığına ve Elbruz’un Kafkas silsile-i cibâlinin bir şubesi bulunduğuna ve Kaf ile Kafkas isimleri beynindeki müşâbehete bakılırsa, Kaf dağı, Kafkas silsile-i cibâlinden başka bir şey olmamak iktizâ eder.

(a. f. ha.) : kef harfinin bir başka okunuşu, (bkz. : kef).

(f. s.) : yaran, yarıcı.

iz. ar. Anka ve nâm-ı diğerle simurg nâm cesîm tayr-ı mevhûmun mahall-i ikâmeti olmak üzere, masallarda mezkûr bir dağın ismi olup, eski İranîler’in simurgun (Elbruz) dağında yaşadığına ve Elbruz’un Kafkas silsile-i cibâlinin bir şubesi bulunduğuna ve Kaf ile Kafkas isimleri beynindeki müşâbehete bakılırsa, Kaf dağı, Kafkas silsile-i cibâlinden başka bir şey olmamak iktizâ eder.

1. The letter ق . 2. Mount Caucasus; the Himalayas, Hindoo-Qush, and Caspian Cancasus.