اَلضِّلَعُ [el-dila’] (عِنَبٌ [‘ineb] vezninde) ve اَلضِّلْعُ [ed-dil’] (جِذْعٌ [ciz’] vezninde) Eyegü kemiğine denir, kaburga ta’bîr olunur, Fârisîde pehlû denir. Ve lafz-ı mezbûr mü’ennestir; cem’i أَضْلُعٌ [adlu’]dur, أَفْلُسٌ [eflus] vezninde ve ضُلُوعٌ [dulû’]dur dâd’ın zammıyla ve أَضْلاَعٌ [adlâ’]dır; ve tekûlu’l-‘Arab: هُمْ كَذَا عَلَيَّ ضِلْعٌ أَيْ جَائِرَةٌ Ya’nî “Filân tâ’ife bi’l-cümle hem-dest-i ittifâk olarak bana cevr ve gadr ve husûmet üzere pâyidârlardır.” Niteki إِلْبٌ وَاحِدٌ ve صَدْعٌ وَاحِدٌ ve يَدٌ عَلَيَّ dahi bu makâmda müsta’meldir. Ve ضِلَعٌ [dila’] (عِنَبٌ [‘ineb] vezninde) Yalnızca olan küçük dağa, ‘alâ-kavlin alçak ve incerek olan küçük dağa ıtlâk olunur; ve minhu’l-hadîsu: “أَنَّهُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ لَمَّا نَظَرَ إِلَى الْمُشْرِكِينَ يَوْمَ بَدرٍ قَالَ كَأَنَّكُمْ يَا أَعْدَاءَ اللهِ بِهَذِهِ الضِّلَعِ الْحَمْرَاءِ مُقَتَّلِينَ” Ya’nî Bedr gazâsına teşrîflerinde ‘asker-i küffâra nazar edip “Ey hakkın düşmanları, hemân sizler işbu kırmızı dağcağızda eşna’-ı vechle maktûl olacaksız!” Kâle’ş-şârih ve fi’n-Nihâye: كَأَنِّي أَرَاهُمْ مُقَتَّلِينَ Ve ضِلَعٌ [dila’] tâ’if’te bir mevzi’ adıdır. Ve kaburga tarzında yassıca ve eğrice tahta pâresine ıtlâk olunur. Ve kavun ve karpuz dilimine ıtlâk olunur; tekûlu: أَكَلْتُ ضِلَعًا مِنَ الْبِطِّيخِ أَيْ حُزَّةً مِنْهُ

اَلْأَضْلَاعُ [el-adlâ’] (hemzenin fethiyle) Kezâlik cem’i, eyegüler ma’nâsına. Ve ضِلَعٌ [dila’] Cevr ediciler ma’nâsına da gelir; yukâlu: هُمْ عَلَيَّ ضِلَعٌ جَائِرَةٌ Ya’nî onlar bana zulm ve cevr edicilerdir. Ve ضِلَعٌ [dila’] Kezâlik şol küçük dağa derler ki müteferrid ola. Ve Ebû Nasr eyitti: Şol dağa derler ki alçak olup ensiz ola; yukâlu: إِنْزِلْ بِتِلْكَ الضِّلَعِ

اَلضِّلَعُ [ed-dila’] (dâd’ın kesri ve lâm’ın fethiyle) Eyegü kemiği, üstühân-ı pehlû ma’nâsına.