اَلْعَلَقُ [el-'alak] (fethateynle) Koyu kan, dem-i galîz ma’nâsına. Ve عَلَقٌ ['alak] عَلَقَةٌ ['alakat]ın cem’i dahi gelir, sülükler ma’nâsına. Ve عَلَقُ الْقِرْبَةِ ['alaku’l-kirbet] Kırbadan sızan su yâhûd belâ, dâhiye ma’nâsına ki عَرَقُ الْقِرْبَةِ ['areku’l-kirbet]te lügattır; yukâlu: جَشِمْتُ إِلَيْكَ عَلَقَ الْقِرْبَةِ Ve ذُوعَلَقٍ [zû 'Alak] Bir dağın ismidir. Ve عَلَقٌ ['alak] Kezâlik şol nesnedir ki ona kuyu bekresin asarlar. Ve cümle bekre âletine dahi derler; yukâlu: أَعِرْنِي عَلَقَكَ أَيْ أَدَاةَ بَكَرَتِكَ Ve عَلَقٌ [‘alak] Kezâlik hevâya derler, mahabbet ma’nâsına; yukâlu: “نَظْرَةٌ مِنْ ذِي عَلَقٍ” ve yukâlu: عَلِقَهَا وَعَلِقَ حُبُّهَا بِقَلْبِهِ أَيْ هَوِيَهَا Ve bir işe dolaşmağa dahi derler; yukâlu: عَلِقَ يَفْعَلُ كَذَا مِثْلُ طَفِقَ Ya’nî bir nesneyi işlemeğe başladı. Ba’zılar eyitti: عَلِقَ يَفْعَلُ كَذَا [sözü] أَحَبَّهُ ve إِعْتَادَهُ ma’nâsınadır. Ve bir nesne bir nesneye bağlanmağa dahi derler;minhu kavluhum fi’l-meseli: “عَلِقَتْ مَعَالِقَهَا وَصَرَّ الْجُنْدُبُ” Ve bu meselin aslı budur ki bir kimse bir kuyuya varıp ipin o kuyunun ipine bağladıktan sonra zikr olunan kuyunun sâhibine varıp hakk-ı civâr da’vâsın edicek kuyu sâhibi bâ’isin su’âl ettikte benim ipim hâlâ senin ipine bağlıdır dedi.Kuyu sâhibi imtinâ’ edip ona o mevzi’den göçmesin emr ettikte eyitti: “عَلِقَتْ مَعَالِقَهَا وَصَرَّ الْجُنْدُبُ”Ya’nî “Kuyunun âleti bağlandı ve havânın harâreti gâlib olup çekirge öttü, pes bu mevzi’den irtihâl bana muhâldir.” Ve 'avret hâmile olmak ma’nâsına da gelir. Ve âhû tuzağa tutulmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: عَلِقَ الظَّبْيُ فِي الْحِبَالَةِ Ve davarın ağzına sülük yapışmak ma’nâsına da gelir; yukâlu: عَلِقَتِ الدَّابَّةُ إِذَا شَرِبَتِ الْمَاءَ فَعَلِقَتْ بِهَا الْعَلَقَةُ Ve عَلَقٌ ['alak] تَعَلُّقٌ [ta’alluk] ma’nâsına da gelir; yukâlu: عَلِقَ بِهِ عَلَقًا إِذَا تَعَلَّقَ بِهِ Ve عَلَقٌ ['alak] Eşcârdan şol nesneye derler ki onu davar kût edinip onunla geçinir. Ve عَلَقٌ ['alak] Esbâba dolaşıp çeken nesneye dahi derler; yukâlu: أَصَابَ ثَوْبِي عَلَقٌ وَهُوَ مَا عَلِقَهُ فَجَذَبَهُ