اَلْعَجَلُ [el-'acel] ve اَلْعَجَلَةُ [el-acelet] (fethateynle) İsmlerdir, ivmeğe ve ivecenliğe denir ki bir nesneyi vaktinden mukaddem taleb ve taharrî eylemekten 'ibârettir; onun için mezmûmdur; yukâlu: إِخْتَلَّ أَمْرُهُ مِنَ الْعَجَلِ وَالْعَجَلَةِ أَيِ السُّرْعَةِ Ve عَجَلٌ ['acel] ve عَجَلَةٌ ['acelet] Masdar olur, ivmek ma’nâsına; yukâlu: عَجِلَ الرَّجُلُ عَجَلًا وَعَجَلَةً مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا أَسْرَعَ Ve عَجَلٌ ['acel] Balçığa yâhûd siyâh ve müte’affin balçığa denir, حَمْأَةٌ [hame’t] ma’nâsına. Mütercim der ki ﴿خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ﴾ kerîmesinde ba’zılar bununla tefsîr edip lâkin Râgib ba’de’t-tezyîf dedi ki belki murâd 'acele ve sür’at ma’nâsınadır, ‘acele ve kıllet-i sabr u sebât insânın lâzım-ı mâhiyyeti olmakla gûyâ ki ondan mahlûk olmuştur, niteki خُلِقَ زَيْدٌ مِنَ الْكَرَمِ derler, fart-ı mübâlagayı mutazammındır. Ve ba’zılar bunda kalb var dediler. خُلِقَ الْعَجَلُ مِنَ الْإِنْسَانِ ile te’vîl eylediler, gûyâ ki ‘acele insânın tabâyi’-i mecbûlesinden bir tabî’at ve ahlâkından bir cüz’ olduğuna tenbîh nüktesine mebnîdir. Ve balçığa عَجَلٌ ['acel] ıtlâkı sür’at ma’nâsındandır ki hemân toprak suyu gördüğü gibi mütetayyin olur.