اَلْوَزْنُ [el-vezn] (vâv’ın fethi ve zâ’nın sükûnuyla) Tartmak.

اَلزِّنَةُ [ez-zinet] (zâ’nın kesri ve nûn’un tahfîfiyle) Bi-ma’nâhu; tekûlu: وَزَنْتُ الشَّيْءَ وَزْنًا وَزِنَةً مِنَ الْبَابِ الثَّانِي Ve وَزْنٌ [vezn] Bir kimseye bir nesne tartmağa dahi derler; tekûlu: وَزَنْتُ فُلَانًا وَوَزَنْتُ لِفُلَانٍ Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ﴾ (المطففين، 3) Ve وَزْنٌ [vezn] Bir nesne bir nesneye berâber gelmeğe dahi derler; yukâlu: هَذَا يَزِنُ دِرْهَمًا Ve وَزْنٌ [Vezn] Bir yıldızın dahi ismidir ki حَضَارِ [hadâri] demekle ma’rûf yıldızla doğar. Ve 'Arabların “حَضَارِ وَالْوَزْنُ مُحْلِفَانِ” dediklenin vechi budur ki zikr olunan yıldızlar Süheyl yıldızından mukaddem doğmağın gören kimse Süheyl zann edip Süheyl’dir diye yemîn eyler. Ve وَزْنٌ [vezn] Nâhiye ma’nâsına dahi gelir; minhu kavluhum: هُوَ وَزْنُ الْجَبَلِ أَيْ نَاحِيَةٌ مِنْهُ Ve زِنَةٌ [zinet] Mukâbil ma’nâsına gelir yukâlu: هُوَ زِنَةَ الْجَبَلِ أَيْ حِذَاءَهُ Ve Sîbeveyhi eyitti: Bunlar ya’nî وَزْنَ الْجَبَلِ ve زِنَةَ الْجَبَلِ zarfiyyet üzere mansûblardır.

iz.ar. cm: evzân. 1. Tartı, tartma: vezn etmek = tartmak. 2. Ağırlık, sıklet: bu taşın vezni nedir? 3. Şiir ve nazmın muayyen sakîl ve hafif hecelerden mürekkep ve bu hecelerin sırası bahrına göre muntazam olma: beytin vezni düşük; şiirin veznini bulmak; evzân-ı şiir.

s. (pl. اوزان) 1. A quantity or standard of weight; a weight. 2. The judgment or weighing faculty. 3. (prosody) Metre; a definite standard of metrical quantity. 4. (astronomy) Name of a bright southern star, that rises heliacally before Canopus and is often mistaken for it.

اَلْوَزْنُ [el-vezn] (vâv’ın fethi ve zây-ı mu’cemenin sükûnuyla) ve اَلزِّنَةُ [ez-zinet] (عِدَةٌ [‘idet] vezninde) Tartmak ma’nâsınadır; yukâlu: وَزَنَهُ يَزِنُهُ وَزْنًا وَزِنَةً إِذَا رَازَ ثِقَلَهُ وَخِفَّتَهُ Ve وَزْنٌ [vezn] Bir nesneyi tartacak şey’e denir, مِثْقَالٌ [miskâl] ma’nâsınadır; cem’i أَوْزَانٌ [evzân] gelir. Ve bir adamın kaldıramayacağı hurmâ kümesine denir ki Hecer diyârı denginden nısf yâ sülüs denk mikdârı olur; cem’i وُزُونٌ [vuzûn] gelir. Ve وَزْنٌ [Vezn] Bir yıldız ismidir ki Suheyl yıldızından mukaddem tulû’ eylemekle halk onu Suheyl yıldızı zann ederler. Ve وَزْنُ الْجَبَلِ [veznu’l-cebel] ve زِنَةُ الْجَبَلِ [zinetu’l-cebel] Dağın yamacına ıtlâk olunur; yukâlu: نَزَلُوا وَزْنَ الْجَبَلِ وَزِنَتَهُ أَيْ حِذَاءَهُ Ve وَزْنٌ [Vezn] Şebîb b. Deysem nâm kimsenin feresi ismidir. Ve وَزْنٌ [vezn] Bir nesneyi oranlamak, خَرْصٌ [hars] ve tahmîn ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: وَزَنَ تَمْرَ النَّخْلَةِ إِذَا خَرَصَهَا وَحَزَرَهَا Ve وَزْنٌ [vezn] مَوْزُونٌ [mevzûn] yâhûd وَازِنٌ [vâzin] ma’nâsınadır ki niseb üzeredir; yukâlu: دِرْهَمٌ وَزْنٌ أَيْ مَوْزُونٌ أَوْ وَازِنٌ Ve bir nesnenin karşısına ıtlâk olunur, ke-mâ se-yecî’u. Ve ıstılâh-ı edebiyyede bahre muvâfık şi’r nazm ve taktî’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: وَزَنَ الشِّعْرَ إِذَا قَطَّعَهُ وَنَظَمَهُ مُوَافِقًا لِلْمِيزَانِ Ve وَزْنٌ [vezn] İnsânın 'akl ve rüşd ve endîşesine ıtlâk olunur; ve minhu yukâlu: فُلَانٌ رَاجِحُ الْوَزْنِ أَيْ كَامِلُ الْعَقْلِ وَالرَّأْيِ

…(n)ın önünde, …(n)ın karşısında, …e karşı, ile karşı karşıya.

Ağırlık, ölçü, vezin, tonaj, tartı, önem. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; kilo, sıklet, ehemmiyet, siklet, saygınlık, itibar, gemide tonaj, şiirde kalıp, kıstas, şiirde vezin, gemide taşıma kapasitesi, boks vb.de sıklet, değer.

(a. i. c. : evzân) : 1) tartma, tartılma; tartı. 2) ağırlık.

Tartmak. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; kilo ile satmak, dengelemek.

اَلْوِزْنُ [el-vizn] (vâv’ın kesriyle) Bu dahi tartılmış yâhûd tartısı tâm akçeye denir, vâv-ı meftûha gibi; yukâlu: هَذَا دِرْهَمٌ وِزْنًا وَوَزْنٌ أَيْ مَوْزُونٌ أَوْ وَازِنٌ