اَلْوَرْصُ [el-vers] (قَرْصٌ [kars] vezninde) Tavuk yumurtayı birden vaz’ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: وَرَصَتِ الدَّجَاجَةُ تَرِصُ وَرْصًا إِذَا وَضَعَتِ الْبَيْضَ بِمَرَّةٍ

اَلْوِرْثُ [el-virs] (vâv’ın kesriyle) ve اَلْوِرَاثَةُ [el-virâset] (كِتَابَةٌ [kitâbet] vezninde) ve اَلْإِرْثُ [el-irs] (hemzenin kesriyle ki aslı وِرْثٌ [virs] idi) ve اَلرِّثَةُ [er-riset] (عِدَةٌ ['idet] vezninde) Vefât eden kimsenin mâl-ı metrûkuna vâris olup almak ma’nâsınadır; yukâlu: وَرِثَ أَبَاهُ يَرِثُهُ كَيَعِدُهُ وِرْثًا وَوِرَاثَةً وَإِرْثًا وَرِثَةً مِنَ الْبَابِ السَّادِسِ Asl وِرَاثَةٌ [virâset] bir kimseden âher kimseye 'akd ve ‘akd mecrâsına cârî olan mu’âmelesiz mâl ve kınye intikâline mevzû’ olup ba’dehu meyyitten intikâl eylemekte isti’mâl gâlib olunmuştur. Ve o tereke-i mevrûseye مِيرَاثٌ [mîrâs] denir ki aslı مِوْرَاثٌ [mivrâs] idi, وَارِثٌ [vâris]in وِرَاثَةٌ [virâset]ine gûyâ ki âlettir ve إِرْثٌ [irs] denir hemzenin kesriyle, masdar olduğu gibi ve تُرَاثٌ [turâs] denir tâ’nın zammıyla; aslı وُرَاثٌ [vurâs] idi.

vn. & s. As ورائث, q. v.

اَلْوِرْثُ [el-virs] ve اَلْوِرَاثَةُ [el-virâset] (bi-kesri’l-vâvi fîhimâ) ve اَلْإِرْثُ [el-irs] (bi-kesri’l-hemzeti fîhi) Üçü dahi masdarlardır. Ve إِرْثٌ [irs]in hemzesi vâv’dan münkalibdir. Ve bunların müstakbelinde vâv beyne-yâ’ ve kesre vâki’ olduğu için sâkıt oldu, zîrâ yâ’ ile kesre mütecânisândandır, pes vâv beynlerinde zıdd vâki’ olmağın hazf olundu, zıddeyni kendisi ihâta ettiği sebebden, ondan sonra vâv-ı mezbûrenin hükmü hemze ile ya’nî أَعِدُ [e’idu]da ve tâ ile ya’nî تَعِدُ [te’idu]da ve nûn’la نَعِدُ [ne’idu]da ibkâ olundu, zîrâ hurûf-ı mezkûre yâ’dan bedeldir ve yâ cümlenin aslıdır. Bu delîlle ki فَعِلْتُ ve فَعِلْنَا ve فَعِلْتَ ve فَعِلْتِ cümlesi فَعِلَ vezni üzere mebnîlerdir, eger sîga-i gâ’ib asl olmasa böyle olmazdı, pes bundan zâhir olur ki يَفْعَلُ yâ’ ile cümlenin aslıdır. Ammâ يَوْجَلُ kelimesinde vâv sâkıt olmadı, zîrâ vâv beyne yâ’ ve fetha vâki’ olmuştur. Ve يَيْعِرُ den ve يَيْسِرُ den yâ sâkıt olmadı, zîrâ ihde’l-yâ’eyn âhar ile mütekavvî olur, beynlerinde mücâneset olduğu için. Ve يَعْرٌ [ya’r] keçi çağırmağa derler. Ammâ يَسَعُ den ve يَطَأُ den sâkıt olunduğunun vechi âhar sebebden ötürüdür ki bâb-ı hemzede zikr olunmuştur, pes bunlarda vâv sâkıt olması zikr olunan kâ’idenin fesâdın mûcib olmaz, zîrâ 'illeteynin ihtilâfı katında hükmeyn-i mütemâsileyn olmak câ’izdir.