(a. i.) : 1) bahşiş, (bkz. : atiyye). 2) navlun, gemi kirası; yolcuların verdiği vapur parası.

(f. i.) : kuş gagası. (bkz : minkar).

iz ar. [yu. Ναύλον’dan] navlun. ba. ناولون navlun.

اَلنَّوْلُ [en-nevl] (قَوْلٌ [kavl] vezninde) Bir adama 'atiyye vermek ma’nâsınadır; tekûlu: نُلْتُهُ بِضَمِّ النُّونِ وَنُلْتُ لَهُ وَنُلْتُ بِهِ أَنُولُهُ نَوْلًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا أَعْطَيْتَهُ ve yukâlu: نَالَتِ الْمَرْأَةُ بِالْحَدِيثِ وَالْحَاجَةِ أَيْ سَمَحَتْ أَوْ هَمَّتْ Ya’nî “Mahbûbesi ona sohbet keremini ihsân eyledi” yâhûd “niyâzına müsâ’ade edip kendisine ikbâl eyle.” Ve tekûlu’l-'Arab: “نَوْلُكَ أَنْ تَفَعْلَ كَذَا” وَنَوَالُكَ وَمِنْوَالُكَ أَنْ يَنْبَغِي لَكَ Bunlar تَنَاوُلٌ [tenâvul]dendir; فِي فِعْلِهِ نَوَالُ صَلَاحِكَ sebkindedir. Ve ba’zılar نَوْلٌ [nevl] ve نَوَالٌ [nevâl]i behre ve nasîb ma’nâsına haml eylemekle “Senin böylece eylemek behre ve nasîbindir, nef’i sana 'â’iddir ve senin râtibe-i hakkın menzilesindedir” demektir, ba’dehu يَنْبَغِي ma’nâsına isti’mâl olundu ki “Sana lâyık ve revâ olan budur ve böylece eylemektir” demektir. Ve 'aksinde مَا نَوْلُكَ derler, مَا يَنْبَغِي لَكَ أَنْ تَنَالَهُ ma’nâsınadır ki “Şöyle eylemek sana lâyık değildir” demek olur.

Şârih der ki Ferrâ’ dedi ki mâdde-i mezbûre أَتَى ma’nâsına ya’nî bir nesnenin vakti gelip çatmak ma’nâsına olan نَوْلٌ [nevl]dendir; ‘Arablar “نَالَ لَهُ أَنْ يَفْعَلَ كَذَا نَوْلًا” ve أَلَمْ يَأْنِ لَكَ ve أَلَمْ يَنَلْ لَكَ derler. Ve İbn Mâlik نَوْلُكَ kelimesini mübtedâ ve أَنْ تَفْعَلَ cümlesini haber terkîb edip lâkin مَا كَانَ نَوْلُكَ أَنْ تَفْعَلَ kelâmıyla onu redd eylediler. Ve Câmi’ şerhinde نَوْلُكَ fi’l ma’nâsını ya’nî يَنْبَغِي ma’nâsını mutazammın mübtedâ ve أَنْ تَفْعَلَ fâ’il olup mübtedânın haberi makâmına kâ’im olmuştur diye mersûmdur. Ve Mufredât-ı Râgib’de نَوَالُ صَلَاحِكَ فِيهِ takdîriyle meşrûhtur. Ve Esâs’ta نَوْلُكَ أَنْ تَفْعَلَ كَذَا بِمَعْنَى حَقُّكَ وَمَا يَنْبَغِي أَنْ تُعْطِيَهُ مِنْ نَفْسِكَ 'ibâretiyle ve Nihâye’de يَنْبَغِي لَكَ وَحَظُّكَ 'unvânıyla müfesserdir; ve’l-hâsıl bu mâdde fi’l-asl ‘atâ’ ma’nâsına olup ba’dehu hazz ve nasîb ma’nâsına müsta’mel olmakla “Burada senin nasîb olan kadar ve şânının muktezâ-yı liyâkati şöyle eylemektir” demek olur. Bu mevki’de mesel olmuştur. İntehâ. Ve نَوْلٌ [nevl] Suyu akan çaya ve dereye denir. Ve gemi ücretine denir ki tahrîfle navlın ta’bîr olunur; yukâlu: لَمْ يُعْطِ نَوْلَ السَّفِينَةِ أَيْ جُعْلَهُ Ve cullâhların sermin dedikleri ağaca denir ki nesc olunan bezi ona sararlar, sermin muharrefi selmen ağacı ta’bîr ederler; cem’i أَنْوَالٌ [envâl]dir. Ve مِنْوَالٌ [minvâl] dahi bu ma’nâyadır.

اَلنُّولُ [en-Nûl] (nûn’un zammıyla) Siyâh 'Arablardan bir tâ’ifenin 'alemidir.

s. (pl. انوال) 1. A weaver’s loom-beam. 2. A running stream, a brook. 3. (vulg. navlun) Freight paid for carriage by ship.

vn. & s. A giving, granting a wish or request.

s. 1. The beak of a bird. 2. The spout of a vessel.