iz. ar. cm: ni’âl. 1. Ayakkabı: نعال صف saff-ı ni’âl = ayakkabıların bırakıldığı yer, oturulacak mahallerin en aşağısı. [müfredi lisânımızda bu mana ile pek kullanılmaz.] 2. At ve ona mümâsil hayvanâtın ayağına mıhlanan demir, takav: ata nal vurmak.

اَلنَّعْلُ [en-na’l] (nûn’un fethi ve ‘ayn’ın sükûnuyla) Ayağı yere çıplak dokunmaktan hıfz edecek nesneye denir ki ayakkabı ve papuç ta’bîr olunur, Fârisîde pây-efzâr derler, envâ’ına şâmildir, her mahalde bir gûne dikip ayaklarına giyerler. Ve Türkîde nalın dedikleri ki çamurlukta giyilir, نَعْلَيْنِ [na’leyn] muharrefidir. Ve نَعْلٌ [na’l] kelimesi mü’ennestir ve hâ’yla نَعْلَةٌ [na’let] dahi lügattır; cem’i نِعَالٌ [ni’âl] gelir nûn’un kesriyle. Zâhiren نَعْلَةٌ [na’let]teki hâ’ vahdetiyyedir. Ve muhaddisînden huseyn b. Ahmed b. talha ve İshâk b. Muhammed ve Ebû 'Alî b. Dûmâ en-Ni’âliyyûn نِعَالٌ [ni’âl] 'ameline mensûblardır. Ve نَعْلٌ [na’l] Kılıç kınının diplik ta’bîr olunan demirine denir; yukâlu: لِسَيْفِهِ نَعْلٌ أَيْ حَدِيدَةٌ تَكُونُ فِي أَسْفَلِ غِمْدِهِ Ve çakılları parlak pek ve por yere denir ki nebât bitirmez ola; yukâlu: سَلَكُوا نَعْلًا مِنَ الْأَرْضِ وَهِيَ قِطْعَةٌ غَلِيظَةٌ مِنْهَا يَبْرُقُ حَصَاهَا وَلَا تُنْبِتُ Ve zelîl ve hâkisâr adama denir ki herkes pâymâl eder ola; yukâlu: مَا كُنْتُ نَعْلًا أَيْ ذَلِيلًا أُوطَأُ كَمَا تُوطَأُ الْأَرْضُ Ve kûşe-i kemân sırtına sarılan sinire denir ki zâg ta’bîr olunur, 'alâ-kavlin kemânın bütün arkasına sardıkları deriye denir; yukâlu: لِقَوْسِهِ نَعْلٌ أَيْ عَقَبٌ يُلْبَسُ عَلَى ظَهْرِ سِيَتِهَا أَوْ جِلْدٌ عَلَى ظَهْرِ الْقَوْسِ كُلِّهِ Ve zevceye ıtlâk olunur; yukâlu: خَلَعَ نَعْلَهُ أَيْ زَوْجَتَهُ Ve çiftçilerin saban demirine denir. Ve bir cins balık adıdır ki başı yumru olur. Ve Şatib nâm dağın başında bir palanka adıdır. Ve davar ayağına kakılan demire denir ki نَعْلٌ [na’l] muharrefi nal ta’bîr olunur, davarın papucu yerindedir. Ve نَعْلٌ [na’l] Masdar olur, bir adama ayakkabı bağışlamak ma’nâsınadır; yukâlu: نَعَلَهُمْ نَعْلًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا وَهَبَ لَهُمُ النِّعَالَ Ve davarı nallamak ma’nâsınadır; yukâlu: نَعَلَ الدَّابَّةَ إِذَا أَلْبَسَهَا النَّعْلَ

اَلنَّعَلُ [en-ne’al] (fethateynle) Bir adam ayakkabı giymek ma’nâsınadır; yukâlu: نَعِلَ الرَّجُلُ نَعَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا لَبِسَ النَّعْلَ

vulg. نال nal, s. (dual نعلان obl. نعلین, pl. نعال) 1. A shoe, slipper, sandal. 2. A patten. 3. A ferrel of metal to a sheath. 4. A horseshoe. 5. The iron point of a plough. 6. A figure tattooed on the skin.

vulg. nal-paha, s. Horseshoe-money; a forced contribution collected of villagers by mounted officers.

اَلنَّعْلُ [en-na’l] (nûn’un fethi ve ‘ayn’ın sükûnuyla) ‘Arabların başmak yerine giydikleri nesne ki ona حِذَاءٌ [hizâ’] dahi derler, hâ’-i mühmelenin kesriyle. Ve نَعْلٌ [na’l] mü’ennes-i semâ’îdir.

اَلنُّعَيْلَةُ [en-nu’aylet] (nûn’un zammı ve 'ayn’ın fethiyle) نَعْلٌ [na’l]in tasgîri. Ve نَعْلٌ [na’l] Şol berk yere dahi derler ki taşları berk vurur, nesne bitirmez. Ve نَعْلُ السَّيْفِ [na’lu’s-seyf] Kılıç dipliğine derler, gerek demirden olsun gerek gümüşten olsun. Ve نَعْلٌ [na’l] Şol sinire dahi derler ki yay doncuna sararlar.

اَلنَّعَلُ [en-ne’al] (fethateynle) نَعْلٌ [na’l] giymek; tekûlu: نَعِلْتُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ