(“ka” uzun okunur, a. i. kıyâm’dan. c. : makamât) : 1) kıyam edilen, durulan, durulacak yer; durak. 2) me’mûriyet, me’-murluk yeri. 3) ermişlerden birinin mezarı sanılan yer. 4) müz. bir durak ile bir güçlünün etrafında, onlara bağlı olarak toplanmış seslerin umûmî heyeti, fr. mode, ton. Nihâvend makamı, hicaz makamı. gibi.

iz. ar. [kıyâm’dan im.] 1. Durulan yer, durak, mekân, mahall: orası sizin makâmınızdır; siz makâmınıza geçin. 2. Mansıb, mesned, büyük memuriyet: makâm-ı Sadâret-i Uzmâ; makâm-ı Seraskerî; makâma hitâben yazılmış bir tezkire. 3. Bir velînin veya diğer bir büyük zâtın medfûn bulunduğu veya medfûn olmadığı halde nâmına bina olunmuş türbe, ziyâret mahalli: Cebel-i Kâsiyûn’da birçok zevâtın türbe ve makâmları vardır. 4. Mûsikî ve şarkı tarzı âhenk, hava: makâmla okumak; bu makâmda bir türkü; makâmını uyduramadım. [bu mana ile asıl Arabîsi “makâme”dir.] || kâim-makâm. ba: قائممقام kâim-makâm.

اَلْمُقَامُ [el-mukâm] (مُرَادٌ [murâd] vezninde) İsm-i mekândır, قِيَامٌ [kiyâm]da iki ayağın durduğu yere denir; yukâlu: لَمْ يَنْفَكَّ عَنْ مُقَامِهِ أَيْ مَوْضِعِ قَدَمَيْهِ Ve إِقَامَةٌ [ikâmet] ma’nâsına masdar-ı mîmî olur; yukâlu: لَا مُقَامَ لَكَ بِهِ أَيْ لَا إِقَامَةَ لَكَ

s. 1. An act of standing. 2. A place where one stands upright; a station. 3. An act or a place of sojourn; an abode; a presence. 4. A place (in general). 5. One’s place, rank, station, or degree of estimation. 6. The point in a planet’s orbit where it is stationary. 7. A tune in music. 8. A subject of discourse; or, a why of treating it. 9. T. A disturbance.

s. An act, time, or place of staying.

اَلْمَقَامُ [el-makâm] (mîm’in fethiyle) ve اَلْمُقَامُ [el-mukâm] (mîm’in zammı ile) Gâh olur bunların her biri masdar ma’nâsına olur. Ve gâh olur mevzi’ ma’nâsına olur, zîrâ قَامَ يَقُومُ den olursa mîm meftûh olur. Ve eger أَقَامَ يُقِيمُ den olursa mazmûm olur, zîrâ benât-ı erba’aya müşâbih olur, دَحْرَجَ وَدَحْرَجْنَا هَذَا مُدَحْرَجُنَا gibi. Ve Bârî ta’âlânın “لَا مَقَامَ لَكُمْ” (الأحزاب، 13) dediği kavli ki ﴿لَا مُقَامَ لَكُمْ﴾ dahi kırâ’at olunmuştur zamm ile لَا إِقَامَةَ لَكُمْ ma’nâsınadır. Ve Bârî ta’âlânın ﴿حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَمُقَامًا﴾ (الفرقان، 76) dediği kavli مَوْضِعًا ma’nâsınadır.