(a. s. selâse’den) : 1) üçleştirilen, üçlü, Uç. İttifak-ı müselles (üçlü pakt) : birinci dünyâ harbine kadar Almanya, Avusturya - Macaristan, İtalya arasındaki anlaşma. 2) i. üç kere tasfiye olunarak çekilmiş bir cins şarap. 3) i. geo. *üçgen, fr. triangle. 4) müz. üç mısralı güfte. 5) i. g. s. bir yazı sitili.

sıf. ar. s. Müsellese. [selâse’den imf. tef‘îl] 1. Üçlü, üç kat, üç şeyden ibâret, üç kısımdan mürekkep: ittifâk-ı müselles = üç devlet beynindeki ittifâk. 2. Üç köşeli, üç dıl‘ ile muhât: şekl-i müselles. ≡ iz. ar. 1. rt. [hendesede] üç köşeli ve üç dıl‘ ile muhât şekil: müselles-i kâimü’z-zâviye (dik açılı üçgen), müselles-i münfericü’z-zâviye (geniş açılı üçgen), müselles-i mütesâviyü’l-ıdlâ‘ (eşkenar üçgen), müselles-i mütesâviyü’s-sâkayn (ikizkenar üçgen) vesâire. 2. Üç kere kaynatılıp koyulaşmış ve bahârât ve şekerle karışık meşrûb (içecek).

ثُلاَثَ [sulâse] (sâ-yı evvelin zammıyla) ve مَثْلَثَ [meslese] (mîm’in fethiyle) ثَلاَثَةً ثَلاَثَةً kelimelerinden ma’dûllerdir.

اَلْمُثَلَّثُ [el-muselles] (تَثْلِيثٌ [teslîs]ten ism-i mef’ûldür) Tabhla iki sülsü gidip bir sülsü kalmış şarâba denir, ehl-i 'işret beyninde مُثَلَّثٌ [muselles] ile müte’âreftir. Kütüb-i fıkhiyyede hükm-i mahsûsu vardır, dimâg edenler mürâca’atle neş’e-yâb olalar. Ve مُثَلَّثٌ [muselles] Üç köşeli şey’e denir, شَكْلٌ مُثَلَّثٌ ma’lûmdur.

اَلْمُثَلِّثُ [el-musellis] (مُحَدِّثٌ [muhaddis] ve مُحْسِنٌ [muhsin] veznlerinde) Şol kimseye ıtlâk olunur ki sultân ve vâlî ve hâkim 'indinde halkı gamz ve si’âyet eder ola. Kendi nefsini ve o adamı ve sultân ve vâlîyi 'urza-i helâk eylediği için ıtlâk olunmuştur; tekûlu: تَجَنَّبْ عَنْ فُلاَنٍ فَإِنَّهُ مُثَلِّثٌ أَوْ مُثْلِثٌ أَيِ السَّاعِي بِأَخِيهِ عِنْدَ السُّلْطَانِ لِأَنَّهُ يُهْلِكُ ثَلاَثَةً: نَفْسَهُ وَأَخَاهُ وَالسُّلْطَانَ

s. (pl. مثالث) A third or triple-twisted string of a lute.

a. & s. (fem. مثلثە) 1. Made three; made up of three parts or elements; especially, a triangle. 2. Divided into three parts, reduced to a third part. 3. A syrup or wine, reduced to a third by boiling. 4. The constellation of the Triangle. 5. Three-dotled (letter). 6. (An Arabic word) of which the first or second radical takes all three vowels. 7. A talisman divided into nine small squares by trisection. 8. A triplet of hemistichs, such that the antecedent parts of each, when put together, make up the fourth hemistich.

ثُلَاثَ [sulâs] (sâ’nın zammıyla) ve مَثْلَثَ [mesles] (mîm’in fethiyle) Gayr-i munsarıftır 'adlden ve sıfattan ötürü, zîrâ ثَلَاثَةٌ [selâset]ten ثُلَاثَ [sulâse]ye ve مَثْلَثَ [meslese]ye 'udul olunmuştur. Ve bunlarda sıfat ma’nâsı vardır; tekûlu: مَرَرْتُ بِقَوْمٍ مَثْنَى وَثُلَاثَ Ya’nî “Kavme ikişer ve üçer mürûr ettim.” Pes bunlar قَوْمٌ [kavm]in sıfatı olur. Ve kâlallâhu ta’âlâ: ﴿أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنَى وَثُلٰثَ وَرُبَاعَ﴾ (فاطر 1) Pes bunlar ile أُولِي أَجْنِحَةٍ vasf olunmuştur. Ve bu zikr olunan Sîbeveyhi kavlidir. Ve gayrılar eyitti: Gayr-i munsarıf olmaları 'adl’in tekerrüründen ötürüdür, lafzda ve ma’nâda, zîrâ إِثْنَيْنِ [isneyn] lafzından مَثْنَى [mesnâ]ya ve ثُنَاءَ [sunâ’e]ye ‘udûl olunmuştur ve إِثْنَيْنِ [isneyn] ma’nâsından إِثْنَيْنِ اثْنَيْنِ ma’nâsına ‘udûl olunmuştur. Kaçan ki جَاءَتِ الْخَيْلُ مَثْنَى dense, ma’nâ إِثْنَيْنِ اثْنَيْنِ demek olur, çift çift ma’nâsına. Ve cemî’-i a’dâdda olan ‘adllerde hâl bu minvâl üzeredir. Ve kaçan bunları tasgîr etsen, munsarıf kılıp eydürsün: أُحَيِّدٌ [uhayyid] ve ثُنَيِّءٌ [suneyyi’] [ve] ثُلَيِّثٌ [suleyyis] ve رُبَيِّعٌ [rubeyyi’] dersin, zîrâ bu حُمَيِّرٌ [humeyyir] gibi olup mutasarrıf sîga gibi olur: مَا أَحْسَنَ وَأَحْمَدَ böyle değildir, zîrâ bunlar tasgîr ile vezn-i fi’lden çıkmazlar, zîrâ tâ’ife-i 'Arab ta’accübde مَا أُمَيْلِحَ زَيْدًا وَمَا أُحَيْسِنَهُ derler.

اَلْمُثَلَّثُ [el-muselles] (mîm’in zammı ve sâ’nın fethiyle ve lâm’ın fethi ve teşdîdiyle) Şol nesnedir ki üç köşesi ola. Ve şol şarâba derler ki kaynatılıp üç bahşten iki bahşı gitmiş ola.