i. ar [ما mâ = ism-i mevsûl.— حضر hazara “huzûr”dan fiil-i mâzî] hazır olan, hazır her ne bulunduysa: mâ-hazardan biraz yemek getirdiler.

geçen, geçmiş, bir şeyden evvelki, mâ-ba’d mukâbili: hiçbir nizâmın mâ-kabline şümûlü yoktur.

d. Madde-i ânifeye ba.

i. ar. [ما mâ = ism-i mevsûl.— خلق halaka = “halk”dan fiil-i mâzî. الل ه Allah = lafza-i Celâl] Cenâb-ı Hakk’ın her yarattığı, bütün mahlûkât, cemm-i gafîr: pazar yerine mâ-halakallah toplanmışlardı.

hh. İşte, nâ, al. n.

Ne…olursa, ismi mevsul olur, bi şey, bi (belirsizlik edatı), ceza için isim olur, iki fiili cezm eder, …olduğu, şaşma ifadelerinde isim olur, dili geçmiş olumsuzu (mazi fiil ile), şimdiki zamanın olumsuzu (muzari öncesi), …olan şey, …olduğu müddetçe (bağlaç), yaptığı her şey, …yaptığı.

(f. zm.) : biz.

(a. e.) : 1) o şey ki, şu nesnedeki. mâ-ba’d : alttaki, sondaki. mâ-beyn : aradaki iki şeyin arası. 2) nefi edatı, (bkz. : lâ). mâ-fi-l-yed : huk. münâsahadaki ilk mes’eleler-de vârislerden her birine isabet eden ve murisin veresesine taksimi lâzım gelen miktar.

Ne?. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; …madı, …medi, …mıyor, ne kadar da, ne de, … en / an, … eni / anı, … ene / ana, … dığı, … eceği, … mış, … ecek, o şey ki, her ne … … se, her ne zaman … … se, bir, bazı, bir takım, değil(dir), … medi, … memiş, … dıkça, … dığı sürece, … dığınca, … dığı kadar.

h. [ar. “mâ-fîhi şey’” tabîrinden galat] yoktur, kalmadı, hak getire: füls mâfiş. av. ≡ i. İçinde bir şey yokmuş gibi pek hafif bir cins yumurtalı hamur tatlısı.