لَيْتَ [leyte] Kelime-i temennîdir, lâm’ın fethiyle; ismin nasb edip haberin ref’ eder, كَأَنَّ gibi, ve sâ’ir ehavâtı gibi, zîrâ bunlar ef’âle müşabihtir, lafzları kavî olup ekser-i muzmerât bunlara lâhık olduğu için ve ma’nâlarında dahi ef’âle münâsebeti olduğu için; tekûlu: لَيْتَ زَيْدًا ذَاهِبٌ Ammâ şâ’rin kavli: “يَا لَيْتَ أَيَّامَ الصِّبَا رَوَاجِعًا” [kavli] يَا لَيْتَ أَيَّامَ الصِّبَا لَنَا takdîrindedir. Ve رَوَاجِعُ [revâci’] lafzının intisâbı hâliyyet üzeredir. Ve nahviyyûn ba’zı 'Arabdan hikâyet edip eyittiler: لَيْتَ [leyte] وَجَدْتُ [vecedtu] menzilesinde isti’mâl olunup mef’ûleyne ta’diye eyler ve mecrâ-yı ef’âle cârî olur; nahvu: لَيْتَ زَيْدًا شَاخِصًا Bu takdîrce zikr olunan beyt bu lügat üzere olmak muhtemel olur. Ve ma’lûm ola ki لَيْتِي ve لَيْتَنِي câ’izdir, إِنِّي ve إِنَّنِي ve لَعَلِّي ve لَعَلَّنِي câ’iz olduğu gibi.