(a. i.) : göze sürme çekme.

(a. i.) : 1) göze çekilen sürme. 2) göz ilâcı.

iz. ar. 1. Süs için göz kenarına sürülmüş boya, sürme. 2. Göz ilacı, göze sürülecek veya damlatılacak her nevi ilaç. fr. collyre.

اَلْكَحَلُ [el-kehal] (fethateynle) Gözün kirpikleri bittiği yerlerde halkî olan siyâhlığa denir, 'alâ-kavlin sürme çekilecek yerlerde olan halkî siyâhlığa denir ki kudretten sürmeli ta’bîr olunur, âhû gözü gibi. Ve bu ma’nâda masdar olur; yukâlu: فِي عَيْنِهِ كَحَلٌ ve yukâlu: كَحِلَتْ عَيْنُهُ كَحَلًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَهُوَ أَنْ يَعْلُو مَنَابِتَ الْأَشْفَارِ سَوَادٌ خِلْقَةً أَوْ أَنْ تَسْوَدَّ مَوَاضِعُ الْكُحْلِ

اَلْكِحَالُ [el-kihâl] ve اَلْكِحْلُ [el-kihl] (kâf’ların kesriyle) Bunlar da كَحْلَةٌ [kahlet] dedikleri zikr olunan boncuğa denir.

اَلْكُحْلُ [el-kuhl] (kâf’ın zammı ve hâ-yı mühmelenin sükûnuyla) Çok mâla denir; yukâlu: لِفُلَانٍ كُحْلٌ أَيْ مَالٌ كَثِيرٌ Ve bu ma’nâ-yı âtîden me’hûzdur sevâd i’tibârıyla. Ve göze çekecek sürmeye denir; yukâlu: فِي عَيْنِهَا كُحْلٌ أَيْ إِثْمِدٌ Ve mutlakan istişfâ için göze çekilen tûtiyâya ve göz otu makûlesine denir. Ve كُحْلُ السُّودَانِ [kuhlu’s-Sûdân] بَشْمَةٌ [beşmet]tir ki çeşmek ve çeşme-zen ve göz taşı dedikleri dârûdur. Ve كُحْلُ فَارِسٍ [kuhlu Fâris] Anzerût dedikleri dârûdur. Ve كُحْلُ خَوْلَانَ [kuhlu havlân] حُضُضٌ [hudud]dur ki havlân-ı Hindî dedikleri dârûdur, Mekkî kısmı dahi olur.

s. 1. Any substance or wash applied to the eyes, a collyrium, etc. 2. (especially) Stibium.

كَحْلٌ [kahl] (kâf’ın fethi ve hâ’nın sükûnu ile) Kıtlık yılı, sene-i mücdibe ma’nâsına. Ve bu ma’rifedir,buna elif-lâm dâhil olmaz,binâ’en’alâ-zâlik gâh munsarıf olur ve gâh olmaz. Ve كَحْلٌ [kahl] Kıtlık erişmeğe de derler; yukâlu: كَحَلَتْهُمُ السِّنُونَ أَيْ أَصَابَتْهُمْ Ve Umevî eyitti: كَحْلٌ [kahl] göğe dahi derler, âsumân ma’nâsına; ve yukâlu: صَرَّحَتْ كَحْلُ إِذَا لَمْ يَكُنْ فِي السَّمَاءِ غَيْمٌ Ve كَحْلٌ [Kahl] Bir ma’rûf sığırın dahi ismidir. Ve min emsâlihim: “بَاءَتْ عَرَارِ بِكَحْلٍ” إِذَا قُتِلَ الْقَاتِلُ بِمَقْتُولِهِ Ve rivâyet olunur ki 'Arâr ile Kahl iki sığır imiş,birisi birin katl eylemiş. Ve öbürün dahi katl ettilerinde “بَاءَتْ عَرَارِ بِكَحْلٍ” demişler. Ve bu kısâs olunmağa derler. Ve كَحْلٌ [kahl] Göze sürme çekmeğe de derler; yukâlu: كَحَلْتُ عَيْنِي

اَلْكُحْلُ [el-kuhl] (kâf’ın zammı ve hâ’nın sükûnuyla) Sürme ki göze çekerler. Ve كُحْلٌ [kuhl] Mâl-ı kesîre dahi derler, Ebû 'Ubeyd rivâyeti üzere; yukâlu: لِفُلَانٍ كُحْلٌ أَيْ مَالٌ كَثِيرٌ