اَلْقَوْمُ [el-kavm] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Ricâle mahsûstur, nisâya mütenâvil değildir,kezâ lafzından vâhidi yoktur. Ve gâh olur nisâ dahi dâhil olur tebe’an,zîrâ her nebînin kavmi ricâl yalnız değildir, belki ricâl ve nisânın mecmû’udur.

اَلْأَقَاوِمُ [el-akâvim] (hemzenin fethi ve vâv’ın kesriyle) Cem’in cem’idir. Ve قَوْمٌ [kavm] Lafzı müzekker ve mü’ennes olur, zîrâ şol esmâ’-i cümû’ ki onun vâhidi olmaya.Benî âdem için olursa tezkîri ve te’nîsi câ’izdir, رَهْطٌ [raht] ve نَفَرٌ [nefer] ve قَوْمٌ [kavm] gibi, meselâ. Kâlallâhu ta’âlâ: ﴿وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمَكَ﴾ (الأنعام، 66) فَذَكَّرَ وَقَالَ ﴿كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ﴾ (الشعراء، 105) فَأَنَّثَ Ve eger mezbûrları tasgîr etsen ona hâ dâhil kılmayıp قُوَيْمٌ [kuveym] ve رُهَيْطٌ [ruheyt] ve نُفَيْرٌ [nufeyr] dersin ve ‘alâmet-i te’nîsi hemîn fi’lde ilhâk edersin. Ve eger ism-i cem’ benî âdemin gayrı için olursa o vakt tasgîrinde hâ dâhil kılarsın, إِبِلٌ [ibil] ve غَنَمٌ [ganem] gibi, zîrâ te’nîs bu makûlelere lâzımdır. Ve ammâ cem’-i teksîrde جِمَالٌ [cimâl] ve مَسَاجِدُ [mesâcid] gibi meselâ tezkîr i’tibâr olundukta جَمْعٌ murâd olurve te’nîs i’tibâr olundukta جَمَاعَةٌ murâd olur.

اَلْقَوْمُ [el-kavm] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) İsm-i cem’dir, bi’l-ma’iyye ricâl ve nisâ’ cemâ’atine ıtlâk olunur, 'alâ-kavlin ricâl cemâ’atine mahsûstur yâhûd nisvân bi’t-tebe’iyye dâhil olur. Ve قَوْمٌ [kavm] lafzı müzekker ve mü’ennes olur; cem’i أَقْوَامٌ [akvâm] ve cem’ü’l-cem’i أَقَاوِمُ [ekâvim] ve أَقَاوِيمُ [ekâvîm] gelir ki vâv yâ’ya mübeddeldir.

s. A rough way-side inn or shelter.

s. (pl. اقوام) 1. A party, group, class of people. 2. A people, nation.

i. 1. Pek ufak ve sert taneler halinde olan toprak, reml, rîk: dere kumu; deniz kumu; iri kum = taneleri büyük. İnce kum = taneleri küçük. 2. İnce toprak, toz. 3. Yazıyı kurutmaya yarayan rîk. 4. Armutta vesâir bazı meyvelerde dişlere dokunan sert tanecikler. 5. Bazı mensûcâtta pek ufak ve sık benekler. 6. Mesâne ve böbrekte ve karaciğerde hâsıl olan ince taşlar illeti: mesânesinde, karaciğerinde kum vardır; idrârında kum geliyor. 7. mc. Kesretten ve izdihâmdan kinâye olur: kum gibi kaynamak.

Millet, kavim, insanlar, kabile, ulus, halk. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; akrabalar, kalabalık, cemaat, insan topluluğu.

(a. i. c. : akvam) : 1) insan topluluğu. 2) bir peygamberin gönderildiği topluluk. Kavm ve kabile : hısım akraba.

iz. ar. cm: akvâm. 1. Cemâat-i beşeriyye, beynlerinde münâsebet olup bir heyet teşkil eden insanlar, küçük ümmet veya bir büyük ümmetin bir şubesi: Kürt kavmi, Çerkes kavmi, Türkmen kavmi, akvâm-ı Arap, kavm-i Âd, kavm-i Semûd, kavm ü kabîle, Afrika-yı Cenûbî akvâm-ı vahşiyyesi. 2. Bir peygamberin ba’s buyurulduğu cemâat: Kavm-i Nûh, kavm-i Lût.

s. 1. Sand, gravel. 2. Gravel (as a disease). 3. A thing numerous as the sands.