vulg. kavis, s. 1. (pl. قیاس قؤوس، قسی، اقواس،; dual قوسان; obl. قوسین) An archery bow. 2. The sign and constellation Sagittarius. 3. (Math.) An arc of a circle. 4. T. The sheer of a ship. 5. T. Any curved line.

vn. & s. A being bent in the back by age, etc.; a bend in the back.

اَلْقَوَسُ [el-kaves] (fethateynle) Pîrlikten yâ 'illetten bel bükülmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَوِسَ الرَّجُلُ قَوَسًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا انْحَنَى ظَهْرُهُ

اَلْقُوشُ [el-kûş] (kâf’ın zammıyla) Hurde cüsseli cüce adama denir; yukâlu: رَجُلٌ قُوشٌ أَيْ صَغِيرُ الْجُثَّةِ

اَلْقَوِسُ [el-kavis] (كَتِفٌ [ketif] vezninde) ve اَلْقُوسِيُّ [el-kûsiyy] (kâf’ın zammıyla) Bunlar da sa’b ve şedîd olan zamâna ıtlâk olunur; yukâlu: دَهْرٌ قَوِسٌ وَقُوسِيٌّ أَيْ صَعْبٌ

d. “ko” ile başlayan bazı Türkçe sıfatların başına gelip mübâlağa ve te’kîd beyân eder: koskoca ev; koskocaman bir adam.

Eğrilmek.

Kemer, yay, parantez. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; müz. ve müe. [cogul] أَقْوَاسٌ، قِسِيٌّ، قِيَاسٌ yay, pamuk atma yayı, yay parçası (geometri), yarı daire şeklinde masa, keman vb.nin yayı, kavis.

iz. ar. 1. Yay, keman. 2. rt. [hendesede] muhît-i dâirenin bir kısmı. 3. ht. Mıntıkatü’lburûcda burûc-ı isnâ aşaradan bir burc ki şems, teşrîn-i sânîde bu burca dâhil olur: burc-ı kavs.

اَلْقَوْسُ [el-kavs] (kâf’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Ma’lûmdur ki yaya denir. Mü’ennestir, kalîlen müzekker olur. Musaggarında قُوَيْسَةٌ [kuveyset] ve قُوَيْسٌ [kuveys] denir. Cem’i قِسِيٌّ [kisiyy] gelir kâf’ın kesriyle ve قُسِيٌّ [kusiyy] gelir kâf’ın zammıyla, ikisi de قُوُوسٌ [kuvûs] lafzından maklûbdur ve أَقْوَاسٌ [akvâs] ve قِيَاسٌ [kiyâs] gelir. Ve قَوْسٌ [kavs] Arşına ve endâzeye denir ذِرَاعٌ [zirâ’] ma’nâsına, mezrû’ kendisiyle takdîr ve kıyâs olunduğu için; ve minhu kavluhu ta’âlâ: ﴿فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى﴾ أَيْ قَدْرَ قَوْسَيْنِ عَرَبِيَّتَيْنِ أَوْ قَدْرَ ذِرَاعَيْنِ Ve قَوْسٌ [kavs] Kavsaranın ve sepetin dibinde kalan hurmâ bakiyyesine ıtlâk olunur ki cevânibinde kavs şeklinde kalır; yukâlu: مَا فِي الْجُلَّةِ إِلاَّ قَوْسٌ وَهِيَ مَا بَقِيَ مِنَ التَّمْرِ فِي أَسْفَلِهَا Ve felekte bir burcun ismidir ki kavs burcu ta’bîr olunur. Ve قَوْسٌ [kavs] Masdar olur, sebk ve takaddüm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَاسَهُمْ يَقُوسُهُمْ قَوْسًا إِذَا سَبَقَهُمْ Ve takdîr ve kıyâs eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَاسَ الشَّيْءَ بِغَيْرِهِ قَوْسًا إِذَا قَدَّرَهُ عَلَى مِثَالِهِ كَمَا يُقَالُ قَاسَهُ يَقِيسُهُ قَيْسًا