اَلْقَرُّ [el-karr] (kâf’ın fethiyle) Bir nesnedir ki eyerle pâlân beynindedir, ona ricâl biner, nisâ binmez. Ebû 'Ubeyd’den mâ-'adâsı قَرٌّ[karr] mihaffedir derdiler, hevdec ma’nâsına. Ve قَرٌّ [karr] Tavuk yavrusuna dahi derler, فَرُّوجَةٌ [ferrûcet] ma’nâsına. Ve قَرٌّ [karr] ve قَرَّةٌ [karret] Soğuk olan nesne ma’nâsına da gelir; yukâlu: يَوْمٌ قَرٌّ وَلَيْلَةٌ قَرَّةٌ أَيْ بَارِدَةٌ Ve قَرٌّ [karr] Çömlek yanmasın diye su dökmeğe dahi derler; yukâlu: قَرَرْتُ الْقِدْرَ أَقُرُّهَا إِذَا صَبَبْتَ فِيهَا الْقَرَارَةَ لِئَلَّا تَحْتَرِقَ Ve قُرَارَةٌ [kurâret] (kâf’ın zammıyla) Çömleğe dökülen sudur. Ve قَرٌّ [karr] Bir kimsenin başına su dökmeğe dahi derler; yukâlu: قَرَرْتُ عَلَى رَأْسِهِ دَلْوًا مِنْ مَاءٍ بَارِدٍ أَيْ صَبَبْتُ Ve bir kimsenin kulağına haber söylemeğe dahi derler; yukâlu: قَرَّ الْحَدِيثَ فِي أُذُنِهِ يَقُرُّهُ كَأَنَّهُ صَبَّهُ فِيهَا

اَلْقُرُّ [el-kurr] (kâf’ın zammıyla) Soğuk, berd ma’nâsına. Ve قُرٌّ [kurr] Karâra dahi ıtlâk ederler; ve minhu kavluhum 'inde şiddetin tusîbuhum: “صَابَتْ بِقُرٍّ” Ya’nî “Şiddet karârın buldu.” Ve gâh olur وَقَعْتُ بِقُرٍّ dahi derler.

a. (fem. قرە) Cold, cool, pleasantly cool.

s. Cold.

vn. & s. 1. A settling down, becoming fixed. 2. A quieting down.

اَلْكِيرُ [el-kîr] (kâf’ın kesriyle) Demirci körüğüne denir ki tulumdan müdevver yâhûd sahtiyândan köşeli olur. niteki çamurdan olan ocağına كُورٌ [kûr] denir. Cem’i أَكْيَارٌ [ekyâr] ve كِيَرَةٌ [kiyeret] gelir, عِنَبَةٌ [‘inebet] vezninde ve كِيرَانٌ [kîrân] gelir, جِيرَانٌ [cîrân] vezninde. Ve كِيرٌ [Kîr] Bâdiyede bir mevzi’ adıdır. Ve Tebrîz ile Beylekân beyninde bir belde adıdır.

sıf. Kül rengine çalar beyaz, kirli ak: kır at, kır sakal.

(a. i.) : 1) soğuk geçme [birine] . 2) karar. Yevm-ül-karr : kurban bayramının ikinci günü; kurban Bayramında hacıların, Mina’da beklediği iki gün.

اَلْقَرُّ [el-karr] (kâf’ın fethiyle) Bir kimseye soğuk dokunmak ma’nâsınadır; yukâlu: قُرَّ الرَّجُلُ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ قَرًّا Ve قَرٌّ [karr] Sıfat olur, soğuk şey’e denir; yukâlu: يَوْمٌ قَرٌّ أَيْ بَارِدٌ وَيُقَالُ لَيْلَةٌ قَرَّةٌ أَيْ بَارِدَةٌ Ve bir nesne soğuk olmak ma’nâsınadır; tekûlu: قَرَّ يَوْمُنَا قَرًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي وَالرَّابِعِ وَالْخَامِسِ إِذَا بَرَدَ Ve kaynayan tencereye soğuk su dökmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ الْقِدْرَ قَرًّا إِذَا صَبَّ فِيهَا مَاءً بَارِدًا Ve deve kısmı suyu bir def’a içip ikinci def’adan iktifâ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّتِ النَّاقَةُ قَرًّا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا نَهِلَتْ وَلَمْ تَعُلَّ Ve tavuk kısmı şamatasını kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّتِ الدَّجَاجَةُ إِذَا قَطَعَتْ صَوْتَهَا Ve bir adamın kulağına eğilip bir nesne boşaltır gibi kelâmı bi-tamâmihi söylemek, ‘alâ-kavlin fısıldamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ الْكَلاَمَ فِي أُذُنِهِ إِذَا فَرَّغَهُ أَوْ سَارَّهُ Ve bir nesne üzere su dökmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ عَلَيْهِ الْمَاءَ إِذَا صَبَّهُ Ve bir yerde sükûn ve ârâm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ بِالْمَكَانِ إِذَا ثَبَتَ وَسَكَنَ Ve قَرٌّ [karr] Pâlân ile semer beyninde bir şey’in adıdır ki ona ricâl tâ’ifesi rükûb ederler. Ve hevdece ve mihaffeye ıtlâk olunur. Ve tavuk pilicine denir, فَرَّوجَةٌ [ferrûcet] ma’nâsına. Ve bir mevzi’ adıdır. Ve قَرُّ الثَّوْبِ [karru’s-sevb] Bezin ve câmenin bükümüne ıtlâk olunur ve minhu yukâlu: إِطْوِ الثَّوْبَ عَلَى قَرِّهِ أَيْ غَرِّهِ Ya’nî “Bükümüne bük” demektir.

s. A peculiar sharp cry of some birds.