اَلْقَرُّ [el-karr] (kâf’ın fethiyle) Bir nesnedir ki eyerle pâlân beynindedir, ona ricâl biner, nisâ binmez. Ebû 'Ubeyd’den mâ-'adâsı قَرٌّ[karr] mihaffedir derdiler, hevdec ma’nâsına. Ve قَرٌّ [karr] Tavuk yavrusuna dahi derler, فَرُّوجَةٌ [ferrûcet] ma’nâsına. Ve قَرٌّ [karr] ve قَرَّةٌ [karret] Soğuk olan nesne ma’nâsına da gelir; yukâlu: يَوْمٌ قَرٌّ وَلَيْلَةٌ قَرَّةٌ أَيْ بَارِدَةٌ Ve قَرٌّ [karr] Çömlek yanmasın diye su dökmeğe dahi derler; yukâlu: قَرَرْتُ الْقِدْرَ أَقُرُّهَا إِذَا صَبَبْتَ فِيهَا الْقَرَارَةَ لِئَلَّا تَحْتَرِقَ Ve قُرَارَةٌ [kurâret] (kâf’ın zammıyla) Çömleğe dökülen sudur. Ve قَرٌّ [karr] Bir kimsenin başına su dökmeğe dahi derler; yukâlu: قَرَرْتُ عَلَى رَأْسِهِ دَلْوًا مِنْ مَاءٍ بَارِدٍ أَيْ صَبَبْتُ Ve bir kimsenin kulağına haber söylemeğe dahi derler; yukâlu: قَرَّ الْحَدِيثَ فِي أُذُنِهِ يَقُرُّهُ كَأَنَّهُ صَبَّهُ فِيهَا

اَلْقُرُّ [el-kurr] (kâf’ın zammıyla) Soğuk, berd ma’nâsına. Ve قُرٌّ [kurr] Karâra dahi ıtlâk ederler; ve minhu kavluhum 'inde şiddetin tusîbuhum: “صَابَتْ بِقُرٍّ” Ya’nî “Şiddet karârın buldu.” Ve gâh olur وَقَعْتُ بِقُرٍّ dahi derler.

a. (fem. قرە) Cold, cool, pleasantly cool.

s. Cold.

vn. & s. 1. A settling down, becoming fixed. 2. A quieting down.

اَلْكُرُّ [el-kurr] (kâf’ın zammıyla) Bir nev’ ölçek ismidir ki 'Irâk diyârına mahsûstur. Ve altı eşek yükü mikdârında olan şey’e denir. Ve altmış kafîz, ‘alâ-kavlin kırk irdebb mikdârına denir. Kâle’ş-şârih kâle fi’n-Nihâye: وَفِي حَدِيثِ ابْنِ سِيرِينَ hإِذَا كَانَ قَدْرَ كُرٍّ لَمْ يَحْمِلِ القَذَرَh وَفِي رِوَايَةٍ hإِذَا بَلَغَ الْمَاءُ كُرًّا لَمْ يَحْمِلْ نَجَسًاh اَلْكُرُّ بِالْبَصْرَةِ سِتَّةُ أَوْقَارٍ وَقَالَ الْأَزْهَرِيُّ سِتُّونَ قَفِيزًا وَالْقَفِيزُ ثَمَانِيَةُ مَكَاكِيكَ وَالْمَكُّوكُ صَاعٌ وَنِصْفٌ فَهُوَ عَلَى هَذَا الْحِسَابِ إِثْنَا عَشَرَ وَسْقًا وَكُلُّ وَسْقٍ سِتُّونَ صَاعًا Ve كُرٌّ [kurr] Kilime denir, كِسَاءٌ [kisâ’] ma’nâsına. Ve bir nehr adıdır ki Tiflis şehrine uğrayıp güzerân eder, hâlen kâf-ı 'acemle nehr-i Gür dedikleridir ki kalikan dağlarından çıkıp Lur’a ve Ahıska’ya uğrayıp ba’dehu Tiflis’e varıp iki ‘azîm sahre-i nâbite arasından güzerân eder. Ve Fâris ülkesinde bir mevzi’ adıdır. Ve Mavsil nâhiyesinde bir eyâlet adıdır.

sıf. Kül rengine çalar beyaz, kirli ak: kır at, kır sakal.

(a. i.) : 1) soğuk geçme [birine] . 2) karar. Yevm-ül-karr : kurban bayramının ikinci günü; kurban Bayramında hacıların, Mina’da beklediği iki gün.

اَلْقَرُّ [el-karr] (kâf’ın fethiyle) Bir kimseye soğuk dokunmak ma’nâsınadır; yukâlu: قُرَّ الرَّجُلُ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ قَرًّا Ve قَرٌّ [karr] Sıfat olur, soğuk şey’e denir; yukâlu: يَوْمٌ قَرٌّ أَيْ بَارِدٌ وَيُقَالُ لَيْلَةٌ قَرَّةٌ أَيْ بَارِدَةٌ Ve bir nesne soğuk olmak ma’nâsınadır; tekûlu: قَرَّ يَوْمُنَا قَرًّا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ وَالثَّانِي وَالرَّابِعِ وَالْخَامِسِ إِذَا بَرَدَ Ve kaynayan tencereye soğuk su dökmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ الْقِدْرَ قَرًّا إِذَا صَبَّ فِيهَا مَاءً بَارِدًا Ve deve kısmı suyu bir def’a içip ikinci def’adan iktifâ eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّتِ النَّاقَةُ قَرًّا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا نَهِلَتْ وَلَمْ تَعُلَّ Ve tavuk kısmı şamatasını kesmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّتِ الدَّجَاجَةُ إِذَا قَطَعَتْ صَوْتَهَا Ve bir adamın kulağına eğilip bir nesne boşaltır gibi kelâmı bi-tamâmihi söylemek, ‘alâ-kavlin fısıldamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ الْكَلاَمَ فِي أُذُنِهِ إِذَا فَرَّغَهُ أَوْ سَارَّهُ Ve bir nesne üzere su dökmek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ عَلَيْهِ الْمَاءَ إِذَا صَبَّهُ Ve bir yerde sükûn ve ârâm eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: قَرَّ بِالْمَكَانِ إِذَا ثَبَتَ وَسَكَنَ Ve قَرٌّ [karr] Pâlân ile semer beyninde bir şey’in adıdır ki ona ricâl tâ’ifesi rükûb ederler. Ve hevdece ve mihaffeye ıtlâk olunur. Ve tavuk pilicine denir, فَرَّوجَةٌ [ferrûcet] ma’nâsına. Ve bir mevzi’ adıdır. Ve قَرُّ الثَّوْبِ [karru’s-sevb] Bezin ve câmenin bükümüne ıtlâk olunur ve minhu yukâlu: إِطْوِ الثَّوْبَ عَلَى قَرِّهِ أَيْ غَرِّهِ Ya’nî “Bükümüne bük” demektir.

s. A peculiar sharp cry of some birds.