اَلْقُطْرُ [el-kutr] (kâf’ın zammıyla) Nâhiye ve cânib ma’nâsınadır. Cem’i أَقْطَارٌ [aktâr]dır. أَقْطَارُ السَّمَوَاتِ [aktâru’s-semâvât] göklerin kenârları ve nâhiyeleri demektir. Fenn-i hey’ette قُطْرٌ [kutr]-ı dâ’ire bundan me’hûzdur; bir dâ’ire tavsît ve tansîf kılındıkta hâsıl olan iki kavsin miyânını fasl eden doğru çizgidir ki iki tarafın nâhiyesi olur. Ve قُطْرٌ [kutr] 'Ûd ağacına denir ki tîb-i ma’rûftur; yukâlu: تَبَخَّرَ بِالْقُطْرِ أَيِ الْعُودِ

اَلْقَطْرُ [el-katr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) ve اَلْقُطُورُ [el-kutûr] (خُطُورٌ [hutûr] vezninde) ve اَلْقَطَرَانُ [el-katarân] (fetehâtla) Damlamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَطَرَ الْمَاءُ وَالدَّمْعُ قَطْرًا وَقُطُورًا وَقَطَرَانًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَقَطَ قَطْرَةً ve yukâlu: قَطَرَتْ اِسْتُهُ إِذَا مَصَلَتْ Ya’nî “İshâle uğradı.” Ve قَطْرٌ [katr] Müte’addî olur, damlatmak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَهُ اللهُ قَطْرًا Ve قَطْرٌ [katr] Damlayan şey’e denir ki damla ta’bîr olunur. Müfredi قَطْرَةٌ [katret]tir; cem’i قِطَارٌ [kitâr]dır kâf’ın kesriyle. Ve قَطْرٌ [katr] Vâsit ile Basra beyninde bir mevzi’ adıdır. Ve قَطْرٌ [katr] Kezâlik masdar olur, develeri katarlamak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَ الْإِبِلَ قَطْرًا إِذَا قَرَّبَ بَعْضَهَا إِلَى بَعْضٍ عَلَى نَسَقٍ Ve قُطُورٌ [kutûr] Pek sür’atle gitmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فِي الْأَرْضِ قُطُورًا إِذَا ذَهَبَ وَأَسْرَعَ Ve قَطْرٌ [katr] Bir adamı 'unf ve şiddetle yere çalmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فُلاَنًا إِذَا صَرَعَهُ صَرْعَةً شَدِيدَةً Ve esvâb dikmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ الثَّوْبَ إِذَا خَاطَهُ Ve bir semte alıp getirmek ma’nâsına müsta’meldir ve nefy makâmına mahsûstur; tekûlu: مَا أَدْرِي مَنْ قَطَرَهُ وَمَنْ قَطَرَ بِهِ أَيْ أَخَذَهُ

mh. İnce ve sertçe yâhut gevrek bir sesi tasvir ve taklit edip ekseriya mükerrer kullanılır: kıtır kıtır gevrek yemek; kıtır kıtır gülmek.

اَلْكِتْرُ [el-kitr] (kâf’ın kesriyle) 'Âd kavminden kalmış kabre denir ki yüksek hörgüç tarzında olur. O zamânda kubûrun üzerlerini tarz-ı mezkûr üzere yaparlar imiş. Yâhûd kubbe şeklinde binâya denir ki üstü hörgüç gibi çatılmış olur, hâlen çatı kurulmuş sütûh gibi. Kâle fi’l-Esâs: نَاقَةٌ كَأَنَّ سَنَامَهَا كَتْرٌ وَهُوَ بِنَاءٌ شِبْهَ الْقُبَّةِ يُشَبَّهُ بِهَا السَّنَامُ وَيُسْتَعَارُ

اَلْقَتَرُ [el-kater] (fethateynle) ve اَلْقَتَرَةُ [el-kateret] (fetehâtla) ve اَلْقَتْرَةُ [el-katret] (تَمْرَةٌ [temret] vezninde) Bir nesne üzere çökmüş toza denir; yukâlu: بِوَجْهِهِ قَتَرٌ وَقَتَرَةٌ وَقَتْرَةٌ أَيْ غَبَرَةٌ

i. [ar. هتر hetir’den.] yalan, uydurma söz: kıtır atmak.

Ve قَتَّرَ (karşı) على cimri davranmak.

على cimrilik etmek, على hasislik etmek, على dar tutmak, على yeteri kadar vermemek, على kısmak, على esirgemek, kullanmak üzere hazırlamak, cimri davranmak, sadece zaruri ihtiyaçları karşılamak, az vermek.

على cimri davranma, cimrilik.

اَلْقَاطِرُ [el-kâtir] Kardeş kanı ta’bîr olunan dârûya denir, دَمُ الْأَخَوَيْنِ [demu’l-ehaveyn] dahi derler. Ve سَلَسُ الْبَوْلِ [selesu’l-bevl] olan deveye denir. Ve mutlakan şecerden tekâtur eden zamka ve pusa denir.