اَلْقُطْرُ [el-kutr] (kâf’ın zammıyla) Nâhiye ve cânib ma’nâsınadır. Cem’i أَقْطَارٌ [aktâr]dır. أَقْطَارُ السَّمَوَاتِ [aktâru’s-semâvât] göklerin kenârları ve nâhiyeleri demektir. Fenn-i hey’ette قُطْرٌ [kutr]-ı dâ’ire bundan me’hûzdur; bir dâ’ire tavsît ve tansîf kılındıkta hâsıl olan iki kavsin miyânını fasl eden doğru çizgidir ki iki tarafın nâhiyesi olur. Ve قُطْرٌ [kutr] 'Ûd ağacına denir ki tîb-i ma’rûftur; yukâlu: تَبَخَّرَ بِالْقُطْرِ أَيِ الْعُودِ

اَلْقَطْرُ [el-katr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) ve اَلْقُطُورُ [el-kutûr] (خُطُورٌ [hutûr] vezninde) ve اَلْقَطَرَانُ [el-katarân] (fetehâtla) Damlamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَطَرَ الْمَاءُ وَالدَّمْعُ قَطْرًا وَقُطُورًا وَقَطَرَانًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَقَطَ قَطْرَةً ve yukâlu: قَطَرَتْ اِسْتُهُ إِذَا مَصَلَتْ Ya’nî “İshâle uğradı.” Ve قَطْرٌ [katr] Müte’addî olur, damlatmak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَهُ اللهُ قَطْرًا Ve قَطْرٌ [katr] Damlayan şey’e denir ki damla ta’bîr olunur. Müfredi قَطْرَةٌ [katret]tir; cem’i قِطَارٌ [kitâr]dır kâf’ın kesriyle. Ve قَطْرٌ [katr] Vâsit ile Basra beyninde bir mevzi’ adıdır. Ve قَطْرٌ [katr] Kezâlik masdar olur, develeri katarlamak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَ الْإِبِلَ قَطْرًا إِذَا قَرَّبَ بَعْضَهَا إِلَى بَعْضٍ عَلَى نَسَقٍ Ve قُطُورٌ [kutûr] Pek sür’atle gitmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فِي الْأَرْضِ قُطُورًا إِذَا ذَهَبَ وَأَسْرَعَ Ve قَطْرٌ [katr] Bir adamı 'unf ve şiddetle yere çalmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فُلاَنًا إِذَا صَرَعَهُ صَرْعَةً شَدِيدَةً Ve esvâb dikmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ الثَّوْبَ إِذَا خَاطَهُ Ve bir semte alıp getirmek ma’nâsına müsta’meldir ve nefy makâmına mahsûstur; tekûlu: مَا أَدْرِي مَنْ قَطَرَهُ وَمَنْ قَطَرَ بِهِ أَيْ أَخَذَهُ

اَلْقَتَرُ [el-kater] (fethateynle) ve اَلْقَتَرَةُ [el-kateret] (fetehâtla) ve اَلْقَتْرَةُ [el-katret] (تَمْرَةٌ [temret] vezninde) Bir nesne üzere çökmüş toza denir; yukâlu: بِوَجْهِهِ قَتَرٌ وَقَتَرَةٌ وَقَتْرَةٌ أَيْ غَبَرَةٌ

اَلْكِتْرُ [el-kitr] (kâf’ın kesriyle) 'Âd kavminden kalmış kabre denir ki yüksek hörgüç tarzında olur. O zamânda kubûrun üzerlerini tarz-ı mezkûr üzere yaparlar imiş. Yâhûd kubbe şeklinde binâya denir ki üstü hörgüç gibi çatılmış olur, hâlen çatı kurulmuş sütûh gibi. Kâle fi’l-Esâs: نَاقَةٌ كَأَنَّ سَنَامَهَا كَتْرٌ وَهُوَ بِنَاءٌ شِبْهَ الْقُبَّةِ يُشَبَّهُ بِهَا السَّنَامُ وَيُسْتَعَارُ

اَلْقَاطِرُ [el-kâtir] Kardeş kanı ta’bîr olunan dârûya denir, دَمُ الْأَخَوَيْنِ [demu’l-ehaveyn] dahi derler. Ve سَلَسُ الْبَوْلِ [selesu’l-bevl] olan deveye denir. Ve mutlakan şecerden tekâtur eden zamka ve pusa denir.

mh. İnce ve sertçe yâhut gevrek bir sesi tasvir ve taklit edip ekseriya mükerrer kullanılır: kıtır kıtır gevrek yemek; kıtır kıtır gülmek.

على cimri davranma, cimrilik.

Ve قَتَّرَ (karşı) على cimri davranmak.

i. [ar. هتر hetir’den.] yalan, uydurma söz: kıtır atmak.

اَلْقَطْرُ [el-katr] (سَطْرٌ [satr] vezninde) ve اَلْقُطُورُ [el-kutûr] (خُطُورٌ [hutûr] vezninde) ve اَلْقَطَرَانُ [el-katarân] (fetehâtla) Damlamak ma’nâsınadır; yukâlu: قَطَرَ الْمَاءُ وَالدَّمْعُ قَطْرًا وَقُطُورًا وَقَطَرَانًا مِنَ الْبَابِ اْلأَوَّلِ إِذَا سَقَطَ قَطْرَةً ve yukâlu: قَطَرَتْ اِسْتُهُ إِذَا مَصَلَتْ Ya’nî “İshâle uğradı.” Ve قَطْرٌ [katr] Müte’addî olur, damlatmak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَهُ اللهُ قَطْرًا Ve قَطْرٌ [katr] Damlayan şey’e denir ki damla ta’bîr olunur. Müfredi قَطْرَةٌ [katret]tir; cem’i قِطَارٌ [kitâr]dır kâf’ın kesriyle. Ve قَطْرٌ [katr] Vâsit ile Basra beyninde bir mevzi’ adıdır. Ve قَطْرٌ [katr] Kezâlik masdar olur, develeri katarlamak ma’nâsına; yukâlu: قَطَرَ الْإِبِلَ قَطْرًا إِذَا قَرَّبَ بَعْضَهَا إِلَى بَعْضٍ عَلَى نَسَقٍ Ve قُطُورٌ [kutûr] Pek sür’atle gitmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فِي الْأَرْضِ قُطُورًا إِذَا ذَهَبَ وَأَسْرَعَ Ve قَطْرٌ [katr] Bir adamı 'unf ve şiddetle yere çalmak ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ فُلاَنًا إِذَا صَرَعَهُ صَرْعَةً شَدِيدَةً Ve esvâb dikmek ma’nâsına müsta’meldir; yukâlu: قَطَرَ الثَّوْبَ إِذَا خَاطَهُ Ve bir semte alıp getirmek ma’nâsına müsta’meldir ve nefy makâmına mahsûstur; tekûlu: مَا أَدْرِي مَنْ قَطَرَهُ وَمَنْ قَطَرَ بِهِ أَيْ أَخَذَهُ