اَلْفَرْجُ [el-ferc] (fâ’nın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Bir kimsenin gam ve gussasını keşf ve izâle eylemek ma’nâsınadır; yukâlu: فَرَجَ اللهُ الْغَمَّ فَرْجًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي أَيْ كَشَفَهُ Bu mâdde فَتْحٌ [feth] ve تَفْرِيقٌ [tefrîk] ma’nâsına mevzû’ olmakla ma’nâ-yı mezbûr mecâz olur. Ve فَرْجٌ [ferc] İnsânın ‘avret yerine ıtlâk olunur. Mü’ellifin Basâ’ir’de beyânına göre فَرْجٌ [ferc] paçanın aralığına denip ba’dehu قُبُلٌ [kubul] ve دُبُرٌ [dubur]e ıtlâk olunmuştur, mâ-beyne’r-ricleyn oldukları için. Hâttâ kesret-i isti’mâlle ma’nâ-yı mevzû’ mesâbesinde olmuştur. Ve Misbâh’ın beyânına göre infirâc ve infitâhları bâ’is-i tesmiyedir ve giderek hatunun قُبُلٌ [kubul]ünde agleb olmuştur, yarık münâsebeti ona pek mülâyimdir. Ve فَرْجٌ [ferc] Derbend ta’bîr olunan gediğe ve her havf ve hatar mahalline ıtlâk olunur ve bu, ma’nâ müste’ârdır; yukâlu: فُلاَنٌ يُسَدُّ بِهِ الْفَرْجُ أَيْ يُحْمَى بِهِ الثَّغْرُ Ve atın paçaları aralığına denir. Şârihin beyânına göre ata tahsîsin vechi ma’lûm değildir. Kâle fi’l-Esâs: مَلَأَ فُرُوجَ دَابَّتِهِ إِذَا أَحْضَرَهَا وَهِيَ مَا بَيْنَ قَوَائِمِهِ Ve فَرْجٌ [Ferc] Mavsil eyâletinde bir kazâ adıdır. Ve Udâh nâm mahal yanında bir tarîkin ismidir.

اَلْفَرَجُ [el-Ferec] (fethateynle) Muhammed b. Ya’kûb el-Ferecî nâm zâhid-i meşhûrun ceddi ismidir, ceddine mensûbdur.

Aralamak, yarmak. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; (üzüntüyü) gidermek, عَنْ içini rahatlamak, açmak, sermek, genişletmek, ara vermek, boşluk bırakmak, aralık yapmak, espas koymak.

iz. ar. Hüzün ve keder ve me’yûsiyetten sonra gelen sevinç ve hüsn-i hâl, sıkıntı ve şiddet mukâbili. n.

Aralamak, yarmak. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; (üzüntüyü) gidermek, عَنْ içini rahatlamak, içini rahatlatmak, üzüntüyü gidermek, açmak, tasayı gidermek, seyreklemek, seyreltmek, yoğunluğunu azaltmak, ayırmak.

Yarık, vulva, ferç, edep yerleri, vajina. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; kadınlık organı, am, kadınlarda dış tenasül uzuvlarının tamamı, avret yeri, gedik.

(a. i.) : 1) gam, tasa ve sıkıntıdan kurtulma; kederden, darlıktan sonra gelen sevinç, teselli. 2) zafer.

(a. i. c. : fürûc) : 1) aralık, yarık, çatlak. 2) dişilerde tenasül âleti, avret, ud yeri.

Ferahlık, hayırlı son, rahatlama, ferahlama. Az kullanılan anlamları ise şunlardır; iyi son, sıkıntıdan kurtulma, rahatlık, kurtuluş, çare, derman, iç rahatlaması, üzüntüden kurtulma, üzüntü/ tasa/ kederden kurtulma.

iz. ar. Kadının ve dişi hayvanın âlet-i tenâsülü. [Arabîde erkeğinkine de derler.]